Του ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΛΙΟΥ

Το σκάνδαλο της «ανακεφαλαιοποίησης» («κεφαλαιακής ενίσχυσης») των 4 συστημικών τραπεζών (Εθνικής, Πειραιώς, Alpha, Eurobank), έχει πολλές όψεις, αλλά ένα δραματικό αποτέλεσμα.! Την τεράστια ζημιά πάνω από 40 € δις του ελληνικού δημοσίου, 1,5-2 δις των ασφαλιστικώνταμείων και εκατομμύρια αποταμιεύσεις χιλιάδων μικρομετόχων, σε όφελος εγχώριων και ξένων κεφαλαιούχων-«επενδυτών», καθώς και τηναπώλεια του μετοχικού ελέγχου των τραπεζών από το δημόσιο, μέσω Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ). Η ΛΑΕ ως γνωστόν, για το σκάνδαλο της «ανακεφαλαιοποίησης» έχει καταθέσει μήνυση (6.6.16) στον εισαγγελέα Πρωτοδικών (Ποινικής Δίωξης), η οποία τελεί υπό δικαστική διερεύνηση.

ΝΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟ ΦΩΣ ΜΕ ΤΑ WARRANTS ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ

Ωστόσο νέα στοιχεία έρχονται στο φως που ενισχύουν τις ενδείξεις ύπαρξης μεγάλων πολιτικών ευθυνών για τις κυβερνήσεις της περιόδου 2012-15 και προφανώς ποινικών ευθυνών, ιδιαίτερα για τις διοικήσεις των τραπεζών και του ΤΧΣ. Σύμφωνα με σχετική έρευνα για την έκδοση των warrants («δικαιωμάτων προαίρεσης») από την Εθνική, υπήρξε σκόπιμη παραπλάνηση του επενδυτικού κοινού με αποτέλεσμα την οικονομική βλάβη πολλών δις από την απαξίωση των warrants, χωρίς αποζημίωση των κατόχων τους. Σημειώνουμε ότι τα «δικαιώματα προαίρεσης» (warrants), είναι κάτι σαν «προμέτοχα», όπου ο κάτοχος τους μπορεί να αγοράσει ένα αριθμό μετοχών, σε ορισμένη τιμή, με δικαίωμα να τα μετατρέψει σε μετοχές εντός ορισμένης χρονικής περιόδου.

Η ιστορία των warrants ξεκινάει το Νοέμβρη 2012, με την απόφαση του υπουργικού Συμβουλίου σχετικά με την ακολουθούμενη μέθοδο ανακεφαλαιοποίησης των 4 τραπεζών, όπου τα αναγκαία κεφάλαια για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου (ΑΜΚ) θα καλύπτονταν με δύο τρόπους: α) Azt 10% «κατ’ ελάχιστον» έπρεπε να καλυφθεί από υφιστάμενους μετόχους (Rights Ιssues), και β) Azt 90% «κατά μέγιστον», μπορούσε να καλυφθεί από το ΕFSF (ουσιαστικά το ελληνικό δημόσιο, μέσω του ΤΧΣ). Ειδικά για την Εθνική Τράπεζα, το συνολικό ποσό της ΑΜΚ το Μάη 2013, ήταν 10,927 δις €, το οποίο έπρεπε να καλυφθεί: α) τουλάχιστον κατά 1,171 δις € από υφιστάμενους μετόχους σε τιμή 4.29 € ανά μετοχή (Rights Issues), και β) το μέγιστο ποσό 9,756 δις € από το ΤΧΣ πάλι σε τιμή 4.29 € ανά μετοχή.

Έτσι μετά την πρώτη ανακεφαλαιοποίηση της Εθνικής, υπήρχαν 2.396.785.994 κοινές μετοχές με δικαίωμα ψήφου, εκ των οποίων οι 2.022.323.827 ανήκαν στο ΤΧΣ (δηλαδή 84.41%). Επιπλέον το ΤΧΣ προσέφερε δωρεάν για κάθε μετοχή που καλύπτονταν από τους υφιστάμενους μετόχους ένα (1) warrant, με το οποίο ο κάτοχος μπορούσε να επαναγοράσει από το ΤΧΣ τις μετοχές που είχε, με την εξής αναλογία: 1 warrant = δικαίωμα αγοράς από ΤΧΣ 8,22 μετοχών Εθνικής στην τιμή 4,29 € ανά μετοχή (τιμή διάθεσης των μετοχών) σε μια περίοδο 54 μηνών (4,5 χρόνια).

Μέσα στις διατάξεις και στην απόφαση του υπουργικού Συμβουλίου (άρθρο 3 παρ. 5), καθώς και στο Ενημερωτικό Δελτίο της Εθνικής Τράπεζας για την ΑΜΚ, αναφερόταν ρητά ότι οι κάτοχοι τωνwarrants («δικαιωμάτων προαίρεσης») θα αποζημιώνονταν σε περιπτώσεις εταιρικών πράξεων που θα απαξίωναν την μετοχική τους βάση. Επίσης ο Ν. 3864/2010 ανέφερε ότι καμιά μελλοντική ΑΜΚ της Εθνικής δεν θα μπορούσε να συντελεστεί σε τιμή μικρότερη των 4.29 € ανά μετοχή.!! Με βάση τα παραπάνω, τα «δικαιώματα προαίρεσης» (warrants) άρχισαν να διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο Αθήνας (ΧΑΑ) σε τιμές που κυμαίνονταν μεταξύ 1,50 – 1,80 € ανά «δικαίωμα».

Στο σημείο αυτό χρειάζεται να διευκρινίσουμε ότι, ένα «δικαίωμα προαίρεσης» (warrant, είτε option, κλπ), είναι ένα «συμβόλαιο» μεταξύ μιας εταιρίας και αυτοτελών επενδυτών. Το «συμβόλαιο» είναι δεσμευτικό και για τα δύο μέρη και δεν μπορεί να αλλάξει από καμιά νομοθετική ή εταιρική πράξη χωρίς τη συναίνεση των «κατόχων δικαιωμάτων», βάση της αρχής του διεθνούς εμπορικού δικαίου «pacta sunt servanda». Αλλαγές στο «συμβόλαιο» προϋποθέτει συναίνεση των «κατόχων δικαιωμάτων» η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των «κατόχων δικαιωμάτων» (είτε με απλή, είτε με αυξημένη πλειοψηφία ως 75%), στη βάση του αυτονόητου σκεπτικού, ότι οι κάτοχοι δεν θα δέχονταν το «συμβόλαιο» αν γνώριζαν ότι θα προέκυπταν αυθαίρετες νομοθετικές ή εταιρικές πράξεις οι οποίες θα οδηγούσαν σε απώλεια δικαιωμάτων τους.

Η ΑΠΑΤΗ ΜΕ ΤΑ ”ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ” ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ

Τον Απρίλιο 2014, επί κυβέρνησης ΝΔ, ψηφίστηκε στη Βουλή ο Ν.4254/2014 (Νόμος «έκτρωμα»), όπου μεταξύ άλλων αναφέρει ότι: α) Οι μελλοντικές ΑΜΚ της Εθνικής μπορούσαν να γίνουν σε τιμή κατώτερη των 4,29 € ανά μετοχή (άρθρο 7) με μια αίολη και άκρως ανεδαφική επιχειρηματολογία και β) το υπουργικό Συμβούλιο θα αποφάσιζε μονομερώς με ποιο τρόπο θα αποζημιώνονταν οι κάτοχοι των «δικαιωμάτων» (άρθρο 8) σε περίπτωση «διάσπασης μετοχών» (share-splits) ή «συνένωσης μετοχών» (share reverse-splits), ή «δικαίωμα προτίμησης» παλαιών μετόχων από την ΑΜΚ (Rights Issues). Ωστόσο δεν έκανε καμιά απολύτως αναφορά για το τι μέλει γενέσθαι στις περιπτώσεις κατάργησης του «δικαιώματος προτίμησης» – Private Placements (non-Rights Issues). Ούτε φυσικά υπήρξε καμιά ρητή αναφορά ότι οι κάτοχοι των «δικαιωμάτων» δεν θα αποζημιώνονταν σε περίπτωση αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου με κατάργηση του «δικαιώματος προτίμησης» (Rights Issues) υπέρ των παλαιών μετόχων.

Παρ’ όλα αυτά, αυτό ακριβώς το συμπέρασμα υιοθέτησαν οι διοικήσεις της Εθνικής, όπως επίσης της Πειραιώς, Alpha και Eurobank. Το Μάη 2014 (ένα μήνα μετά την απόφαση του υπουργικού Συμβουλίου), η Εθνική προχώρησε σε νέα αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου (ΑΜΚ) δηλ. τη δεύτερη ανακεφαλαιοποίηση, ύψους 2,5 δις €, με την κατάργηση του «δικαιώματος προτίμησης» υπέρ των παλαιών μετόχων.! Παρ’ ότι στο Ενημερωτικό Δελτίο της ΑΜΚ αναφέρει (σελ. 86) ότι οι κάτοχοι των δικαιωμάτων αποζημιώνονται για εταιρικές πράξεις, καμιά «αποζημίωση» δεν δόθηκε, λόγω μείωσης της τιμής άσκησης των δικαιωμάτων, όπως ακριβώς έπρεπε να γίνει. Αποτέλεσμα τεράστια πτώση της αξίας των «δικαιωμάτων προαίρεσης» (warrants), στο ΧΑΑ και συνακόλουθη εξαέρωση της περιουσίας των κατόχων τους.

Η ΑΠΑΤΗ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΕΚΤΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ

Το Νοέμβρη ’15, επί μνημονιακής κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, η Εθνική προχωρά σε νέα ΑΜΚ, με κατάργηση και πάλι του δικαιώματος προτίμησης υπέρ των παλαιών μετόχων, στην εξευτελιστική τιμή των 0,02 € ανά μετοχή (η τιμή αναπροσαρμόστηκε στα 0,30 € ανά μετοχή, μέσω συνένωσης μετοχών-reverse split 15:1). Επειδή ο αριθμός των νέων μετοχών έγινε πολύ μεγάλος, το ΤΧΣ βρέθηκε να κατέχει το αστείο ποσοστό 1,47% της ΕΤΕ από το 57,23% που κατείχε με την προηγούμενη αύξηση του 2014 και 84,41% στην πρώτη το 2013. Συγκεκριμένα επί συνόλου 9.147.156.345 νέων μετοχών της Εθνικής (μετά την 15:1 συνένωση), το ΤΧΣ απέμεινε με 134.821.588 μετοχές, δηλ. 1,47% επί συνόλου μετοχών. (Το μερίδιο του δημοσίου στα κεφάλαια της Εθνικής είναι μεγαλύτερο λόγω ΝΠΔΔ).Αντίστοιχα η αξία των «δικαιωμάτων προαίρεσης» βυθίστηκε στο αμελητέο ποσό των 0,005 € ανά «δικαίωμα» όπου βρίσκεται και σήμερα. Σε επίσημη επιστολή το Δεκέμβρη ’15, η διοίκηση της Εθνικής, επιμένει και δικαιολογεί τα ανωτέρω, επαναλαμβάνοντας την αβάσιμη δικαιολογία ότι εφ’ όσον δεν υπάρχει αναφορά για αποζημίωση κατόχων «δικαιωμάτων» σε καμιά πράξη υπουργικού Συμβουλίου, άρα καμιά αποζημίωση δεν είναι απαιτητή ή νόμιμη.

Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει είναι: Εφ’ όσον σύμφωνα με τις «εξηγήσεις» της διοίκησης της Εθνικής δεν τίθεται θέμα αποζημίωσης, γιατί αυτό δεν αναφέρθηκε στο Ενημερωτικό Δελτίο το 2014 και 2015 (σελ. 130 και 443 αντίστοιχα), όπου αντιθέτως γράφει ότι «οι κάτοχοι δικαιωμάτων δικαιούνται αποζημίωσης».!! Προφανώς πρόκειται για συνειδητή παραπλάνηση του επενδυτικού κοινού, με διασπορά ψευδών ειδήσεων. Κατά συνέπεια προκύπτουν ποινικές ευθύνες για τις διοικήσεις της Εθνικής και του ΤΧΣ.

Πρώτον, για τη διοίκηση της Εθνικής, διότι παραπληροφόρησε το επενδυτικό κοινό με τα δύο Ενημερωτικά Δελτία (Május 2014 και Νοεμβρίου 2015) στα οποία δεν αναφέρθηκε ρητά ότι ΔΕΝ θα υπάρξει αναπροσαρμογή της τιμής άσκησης των warrants.

Δεύτερον, για τη διοίκηση του ΤΧΣ, διότι δεν συγκάλεσε Γενική Συνέλευση των κομιστών warrants προκειμένου να αποφασιστεί η παραίτηση των δικαιούχων από τη νόμιμη αναπροσαρμογή της τιμής άσκησης των «δικαιωμάτων» και συναίνεσε ΑΥΤΟΒΟΥΛΩΣ στην κατάργηση του δικαιώματος προτίμησης υπέρ των παλαιών μετόχων για την ΜΗ αποζημίωση των κομιστών των warrants.!!

Ασφαλώς πολιτικές ευθύνες υπάρχουν για τα κόμματα που ψήφισαν το νόμο «έκτρωμα» τον Απρίλιο 2014, καθώς και για τα κόμματα που ψήφισαν την τρίτη ανακεφαλαιοποίηση, το Νοέμβρη 2015, χωρίς να αλλάξουν το νόμο.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Πέρα από τα τεχνικά ζητήματα των χρηματοοικονομικών συναλλαγών, το κρίσιμο ζήτημα είναι: Πρώτον, το ΤΧΣ (στην ουσία το ελληνικό δημόσιο) κατέβαλλαν το 2013 περίπου 10,9 δις για ανακεφαλαιοποίηση της Εθνικής και απόκτησε το 84,4% των μετοχών της. Με τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου 2014 και 2015, «κάποιοι» (δηλαδή αυτοί που συμμετείχαν στις δύο ΑΜΚ), μέσω της διαδικασίας «εγγραφής» (book-building) κατέβαλλαν περίπου 4,1 δις € (2,5 δις και 1,56 δις) και βρέθηκαν να κατέχουν στο τέλος Νοέμβρη ’15, azt 61,37% των μετοχών της Εθνικής (5.614.006.714 μετοχές). Είναι προφανές ότι υπήρξε οργανωμένη χρηματιστηριακή κερδοσκοπία και στις δύο ανακεφαλαιοποιήσεις σε βάρος των συμφερόντων του ελληνικού δημοσίου και τελικά του ελληνικού λαού.

Το ίδιο σενάριο της ΑΜΚ (δηλ. ανακεφαλαιοποίησης), εφαρμόστηκε και στις τράπεζες Πειραιώς, Alpha και Eurobank, με ευθύνη των διοικήσεων τους και του ΤΧΣ και παραπέρα της Τράπεζας Ελλάδος και τελικά της κυβέρνησης. Το αποτέλεσμα ήταν μια τεράστια μεταφορά πλούτου (πάνω από 40 δις) από το δημόσιο (ΤΧΣ) στις τσέπες αυτών που συμμετείχαν στις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και όλων των «παρένθετων» προσώπων, που συνέβαλαν σε αυτό το οικονομικό και πολιτικό έγκλημα της «ανακεφαλαιοποιήσης» το 2014 και 2015. Από μια άποψη είναι ακατανόητο, ενώ από μια άλλη πλήρως κατανοητό (!), γιατί οι διεθνείς σύμβουλοι των κυβερνήσεων 2013-2015, αποτίμησαν τόσο χαμηλά την κεφαλαιακή αξία της Εθνικής, ώστε να παραδώσουν το 61,37% των μετοχών της έναντι 4,1 δις €.! Μιλάμε για μια τράπεζα που έχει ενεργητικό πάνω από 100 δις.!!

Αν κάτι χρειάζεται να προσθέσουμε ως επίλογο είναι, πρώτον, ότι χρειάζεται να ριχτεί άπλετο φως στο μεγάλο σκάνδαλο ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και να αποδοθούν οι πολιτικές και ποινικές ευθύνες προς πάσα κατεύθυνση με αποζημίωση των θιγομένων και δεύτερον, χρειάζεται να τονιστεί μια ακόμα φορά, το επίκαιρο αίτημα της εθνικοποίησης των τραπεζών, τόσο γιατί ο ελληνικό λαός έχει πληρώσει τη «σωτηρία» τους, όσο γιατί ο δημόσιος έλεγχος των τραπεζών, σε συνδυασμό με τη μετάβαση στο εθνικό νόμισμα, την βαθιά διαγραφή του δημόσιου χρέους, την κατάργηση της λιτότητας και των Μνημονίων, αποτελούν αφετηριακές προϋποθέσεις φιλολαϊκής εξόδου της χώρας από την κρίση.