Μια μα­χη­τι­κή γιορ­τή

Η Μέρα της Γυ­ναί­κας ή η Μέρα της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας είναι μια μέρα διε­θνούς αλ­λη­λεγ­γύ­ης, και μια μέρα επι­θε­ώ­ρη­σης της δύ­να­μης και της ορ­γά­νω­σης των προ­λε­τα­ρί­ων γυ­ναι­κών.

Αλλά δεν είναι μια ξε­χω­ρι­στή μέρα μόνο για τις γυ­ναί­κες. Η 8η Μάρτη είναι μια ιστο­ρι­κή και αξιο­μνη­μό­νευ­τη μέρα για τους ερ­γά­τες και τους αγρό­τες, για όλους τους Ρώ­σους ερ­γά­τες και τους ερ­γά­τες όλου του κό­σμου. Το 1917, εκεί­νη τη μέρα, ξέ­σπα­σε η με­γά­λη Επα­νά­στα­ση του Φλε­βά­ρη. Ήταν οι ερ­γα­ζό­με­νες γυ­ναί­κες της Πε­τρού­πο­λης που ξε­κί­νη­σαν αυτήν την επα­νά­στα­ση. Ήταν αυτές που πρώ­τες απο­φά­σι­σαν να ση­κώ­σουν το λά­βα­ρο της ενα­ντί­ω­σης στο Τσάρο και τους συ­νερ­γά­τες του. Έτσι, η Μέρα της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας είναι μια διπλή γιορ­τή για μας.

Αλλά αν αυτή είναι μια γε­νι­κευ­μέ­νη γιορ­τή για όλο το προ­λε­τα­ριά­το, γιατί την απο­κα­λού­με «Μέρα της Γυ­ναί­κας»; Γιατί τότε κά­νου­με ξε­χω­ρι­στές γιορ­τές και συ­να­ντή­σεις που απευ­θύ­νο­νται πάνω από όλα στις ερ­γά­τριες και τις αγρό­τισ­σες; Για να απα­ντή­σου­με σε αυτές τις ερω­τή­σεις, πρέ­πει να κοι­τά­ξου­με πίσω και να δούμε πώς προ­έ­κυ­ψε η Μέρα της Γυ­ναί­κας και για ποιο λόγο ορ­γα­νώ­θη­κε.

Πώς και γιατί ορ­γα­νώ­θη­κε η Μέρα της Γυ­ναί­κας;

Όχι πολύ καιρό πριν, στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα πε­ρί­που 10 χρό­νια πριν, το ζή­τη­μα της ισό­τη­τας των γυ­ναι­κών και το ζή­τη­μα του αν οι γυ­ναί­κες θα επι­τρέ­πε­ται να συμ­με­τέ­χουν σε κυ­βερ­νή­σεις μαζί με τους άντρες συ­ζη­τιό­ταν πολύ σο­βα­ρά. Η ερ­γα­τι­κή τάξη σε όλες τις κα­πι­τα­λι­στι­κές χώρες αγω­νι­ζό­ταν για τα δι­καιώ­μα­τα των ερ­γα­ζο­μέ­νων γυ­ναι­κών: η αστι­κή τάξη δεν ήθελε να απο­δε­χτεί αυτά τα δι­καιώ­μα­τα. Δεν ήταν προς το συμ­φέ­ρον της αστι­κής τάξης να ενι­σχύ­σει την ψήφο της ερ­γα­τι­κής τάξης στο κοι­νο­βού­λιο. Και σε κάθε χώρα εμπό­δι­ζαν την ψή­φι­ση νόμων που θα έδι­ναν το δι­καί­ω­μα ψήφου στις ερ­γα­ζό­με­νες γυ­ναί­κες.

Οι σο­σια­λι­στές στη Βό­ρεια Αμε­ρι­κή επέ­μει­ναν στα αι­τή­μα­τά τους για ψήφο με ιδιαί­τε­ρη επι­μο­νή. Στις 28 Φλε­βά­ρη του 1909, οι γυ­ναί­κες σο­σια­λί­στριες των ΗΠΑ ορ­γά­νω­σαν τε­ρά­στιες δια­δη­λώ­σεις και συ­να­ντή­σεις σε όλη τη χώρα που απαι­τού­σαν πο­λι­τι­κιά δι­καιώ­μα­τα για τις ερ­γα­ζό­με­νες γυ­ναί­κες. Αυτή ήταν η πρώτη «Μέρα της Γυ­ναί­κας». Η πρω­το­βου­λία της ορ­γά­νω­σης μιας μέρας της γυ­ναί­κας λοι­πόν ανή­κει στις ερ­γα­ζό­με­νες γυ­ναί­κες της Αμε­ρι­κής.

Το 1910, στο Δεύ­τε­ρο Διε­θνές Συ­νέ­δριο των Ερ­γα­ζο­μέ­νων Γυ­ναι­κών, η Κλάρα Τσέτ­κιν έθεσε το ζή­τη­μα της διορ­γά­νω­σης μιας Διε­θνούς Μέρας της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας. Το συ­νέ­δριο απο­φά­σι­σε ότι κάθε χρόνο, σε κάθε χώρα, θα γιορ­τά­ζε­ται την ίδια μέρα μια «Μέρα της Γυ­ναί­κας» με το σύν­θη­μα «Η ψήφος για τις γυ­ναί­κες θα ενώ­σει τις δυ­νά­μεις μας στον αγώνα για το σο­σια­λι­σμό».

Στη διάρ­κεια αυτών των χρό­νων, το ζή­τη­μα του να κά­νου­με τα κοι­νο­βού­λια πιο δη­μο­κρα­τι­κά, για πα­ρά­δειγ­μα τη διεύ­ρυν­ση της ψήφου στις γυ­ναί­κες, ήταν κα­θο­ρι­στι­κής ση­μα­σί­ας. Ακόμα και πριν τον Πρώτο Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο, οι ερ­γά­τες είχαν το δι­καί­ω­μα ψήφου σε όλες τις κα­πι­τα­λι­στι­κές χώρες εκτός από τη Ρωσία. Μόνο οι γυ­ναί­κες, μαζί με τους ψυ­χο­πα­θείς, πα­ρέ­με­ναν χωρίς αυτό το δι­καί­ω­μα. Όμως, την ίδια στιγ­μή, η σκλη­ρή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα του κα­πι­τα­λι­σμού απαι­τού­σε τη συμ­με­το­χή των γυ­ναι­κών στις εθνι­κές οι­κο­νο­μί­ες. Κάθε χρόνο αυ­ξα­νό­ταν ο αριθ­μός των γυ­ναι­κών που έπρε­πε να δου­λέ­ψουν στα ερ­γο­στά­σια και στα κα­τα­στή­μα­τα ή ως υπη­ρέ­τριες και κα­θα­ρί­στριες. Οι γυ­ναί­κες δού­λευαν δίπλα στους άντρες και ο πλού­τος της χώρας πα­ρα­γό­ταν από τα χέρια τους. Αλλά πα­ρέ­με­ναν χωρίς ψήφο.

Αλλά τα τε­λευ­ταία χρό­νια πριν τον πό­λε­μο η άνο­δος των τιμών υπο­χρέ­ω­σε ακόμα και την πιο φι­λή­συ­χη νοι­κο­κυ­ρά να εν­δια­φερ­θεί για ζη­τή­μα­τα πο­λι­τι­κής και να δια­μαρ­τυ­ρη­θεί δυ­να­τά ενά­ντια στην κα­πι­τα­λι­στι­κή οι­κο­νο­μία λε­η­λα­σί­ας. Οι «εξε­γέρ­σεις των νοι­κο­κυ­ρών» έγι­ναν συ­νη­θι­σμέ­νο φαι­νό­με­νο, ξε­σπώ­ντας σε διά­φο­ρες στιγ­μές στην Αυ­στρία, την Αγ­γλία, τη Γαλ­λία και τη Γερ­μα­νία.

Οι ερ­γα­ζό­με­νες γυ­ναί­κες κα­τά­λα­βαν ότι δεν αρ­κού­σε να σπάνε τους πά­γκους στην αγορά και να απει­λούν τον έμπο­ρα: Κα­τά­λα­βαν ότι τέ­τοιες δρά­σεις δεν κα­τε­βά­ζουν το κό­στος δια­βί­ω­σης. Πρέ­πει να αλ­λά­ξουν οι πο­λι­τι­κές της κυ­βέρ­νη­σης. Και για να το πε­τύ­χει αυτό, η ερ­γα­τι­κή τάξη πρέ­πει να δει το δι­καί­ω­μα ψήφου να διευ­ρύ­νε­ται.

Απο­φα­σί­στη­κε να υπάρ­χει μια Μέρα της Γυ­ναί­κας σε κάθε χώρα ως μορφή πάλης για το δι­καί­ω­μα της ερ­γα­ζό­με­νης γυ­ναί­κας να ψη­φί­ζει. Αυτή η μέρα προ­ο­ρι­ζό­ταν να είναι μέρα διε­θνούς αλ­λη­λεγ­γύ­ης στον αγώνα για κοι­νούς στό­χους και μέρα επι­θε­ώ­ρη­σης της ορ­γα­νω­μέ­νης δύ­να­μης των ερ­γα­ζο­μέ­νων γυ­ναι­κών υπό το λά­βα­ρο του σο­σια­λι­σμού.

Η πρώτη Διε­θνής Μέρα της Γυ­ναί­κας

Η από­φα­ση που πάρ­θη­κε στο Δεύ­τε­ρο Διε­θνές Συ­νέ­δριο Σο­σια­λι­στριών Γυ­ναι­κών δεν έμει­νε στα χαρ­τιά. Απο­φα­σί­στη­κε να διορ­γα­νω­θεί η πρώτη Διε­θνής Μέρα της Γυ­ναί­κας στις 19 Μάρτη του 1911.

Αυτή η ημε­ρο­μη­νία δεν επι­λέ­γει τυ­χαία. Οι γερ­μα­νί­δες συ­ντρό­φισ­σες επέ­λε­ξαν τη μέρα εξαι­τί­ας της ιστο­ρι­κής της ση­μα­σί­ας για το γερ­μα­νι­κό προ­λε­τα­ριά­το. Στις 19 Μάρτη της χρο­νιάς της επα­νά­στα­σης του 1848, ο Πρώ­σος βα­σι­λιάς ανα­γνώ­ρι­σε για πρώτη φορά την δύ­να­μη του ένο­πλου λαού και έκανε υπο­χω­ρή­σεις μπρο­στά στην απει­λή μιας προ­λε­τα­ρια­κής εξέ­γερ­σης. Ανά­με­σα στις πολ­λές υπο­σχέ­σεις που έκανε, τις οποί­ες αρ­γό­τε­ρα δεν κρά­τη­σε, ήταν και η κα­θιέ­ρω­ση του δι­καιώ­μα­τος ψήφου στις γυ­ναί­κες.

Μετά τις 11 Γε­νά­ρη, έγι­ναν προ­σπά­θειες σε Γερ­μα­νία και Αυ­στρία να προ­ε­τοι­μα­στεί η Μέρα της Γυ­ναί­κας. Δη­μο­σιο­ποί­η­σαν τα σχέ­δια για δια­δή­λω­ση και στόμα με στόμα και στον Τύπο. Στη διάρ­κεια της τε­λευ­ταί­ας εβδο­μά­δας πριν τη Μέρα της Γυ­ναί­κας εμ­φα­νί­στη­καν δύο πε­ριο­δι­κά: Το Ψήφος για τις Γυ­ναί­κες στη Γερ­μα­νία και το Μέρα της Γυ­ναί­κας στην Αυ­στρία. Τα διά­φο­ρα άρθρα που αφιε­ρώ­νο­νταν στη Μέρα της Γυ­ναί­κας –«Γυ­ναί­κα και Κοι­νο­βού­λιο», «Η Ερ­γα­ζό­με­νη Γυ­ναί­κα και τα Δη­μο­τι­κά Ζη­τή­μα­τα», «Τι δου­λειά έχει η νοι­κο­κυ­ρά με την πο­λι­τι­κή;» κλπ- ανέ­λυαν εκτε­τα­μέ­να το ζή­τη­μα της ισό­τη­τας των γυ­ναι­κών στην κυ­βέρ­νη­ση και στην κοι­νω­νία. Όλα τα άρθρα έδι­ναν έμ­φα­ση στο ίδιο ση­μείο: ότι ήταν απο­λύ­τως ανα­γκαίο να γίνει το κοι­νο­βού­λιο πιο δη­μο­κρα­τι­κό επε­κτεί­νο­ντας το δι­καί­ω­μα ψήφου στις γυ­ναί­κες.

Η πρώτη Διε­θνής Μέρα της Γυ­ναί­κας έγινε το 1911. Η επι­τυ­χία της ξε­πέ­ρα­σε κάθε προσ­δο­κία. Η Γερ­μα­νία και η Αυ­στρία, στη διάρ­κεια της Μέρας της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας, ήταν μια καυτή, τρο­μα­κτι­κή θά­λασ­σα γυ­ναι­κών. Συ­να­ντή­σεις ορ­γα­νώ­θη­καν πα­ντού –σε μι­κρές πό­λεις, και ακόμα και στα χωριά οι αί­θου­σες ήταν τόσο γε­μά­τες που υπο­χρε­ώ­θη­καν να ζη­τή­σουν από τους άντρες ερ­γά­τες να πα­ρα­χω­ρή­σουν τις θέ­σεις τους στις γυ­ναί­κες.

Αυτή ήταν σί­γου­ρα η πρώτη επί­δει­ξη μα­χη­τι­κό­τη­τας από τις ερ­γα­ζό­με­νες γυ­ναί­κες. Οι άντρες έμει­ναν σπίτι με τα παι­διά, για αλ­λα­γή, και οι γυ­ναί­κες τους, οι αιχ­μά­λω­τες νοι­κο­κυ­ρές, πήγαν σε συ­να­ντή­σεις. Στη διάρ­κεια της με­γα­λύ­τε­ρης δια­δή­λω­σης, στην οποία συμ­με­τεί­χαν 30.000, η αστυ­νο­μία απο­φά­σι­σε να απο­μα­κρύ­νει τα πανό της δια­δή­λω­σης: οι γυ­ναί­κες αρ­νή­θη­καν. Στις συ­γκρού­σεις που ακο­λού­θη­σαν, η αι­μα­το­χυ­σία απο­φεύ­χθη­κε μόνο με τη βο­ή­θεια των σο­σια­λι­στών βου­λευ­τών.

Το 1913, η Διε­θνής Μέρα της Γυ­ναί­κας με­τα­φέρ­θη­κε στις 8 Μάρτη. Αυτή η μέρα πα­ρέ­μει­νε η μέρα μάχης για τις ερ­γα­ζό­με­νες γυ­ναί­κες.

Είναι ανα­γκαία μια Μέρα της Γυ­ναί­κας;

Η Μέρα της Γυ­ναί­κας στην Αμε­ρι­κή και την Ευ­ρώ­πη είχε εντυ­πω­σια­κά απο­τε­λέ­σμα­τα. Είναι αλή­θεια ότι ούτε ένα αστι­κό κοι­νο­βού­λιο δεν σκε­φτό­ταν να κάνει πα­ρα­χω­ρή­σεις στους ερ­γά­τες ή να αντα­πο­κρι­θεί στα αι­τή­μα­τα των γυ­ναι­κών. Γιατί εκεί­νη την εποχή, η αστι­κή τάξη δεν απει­λού­νταν από μια σο­σια­λι­στι­κή επα­νά­στα­ση.

Αλλά η Μέρα της Γυ­ναί­κας κάτι πέ­τυ­χε. Απο­δεί­χθη­κε πάνω από όλα μια εξαι­ρε­τι­κή μέ­θο­δος απεύ­θυν­σης στις λι­γό­τε­ρο πο­λι­τι­κο­ποι­η­μέ­νες προ­λε­τά­ριες αδελ­φές μας. Δεν μπο­ρού­σαν παρά να δώ­σουν προ­σο­χή στις συ­να­ντή­σεις, τις δια­δη­λώ­σεις, τις αφί­σες, τα φυλ­λά­δια και τις εφη­με­ρί­δες που ήταν αφιε­ρω­μέ­να στη Μέρα της Γυ­ναί­κας. Ακόμα και η πο­λι­τι­κά κα­θυ­στε­ρη­μέ­νη ερ­γα­ζό­με­νης σκε­φτό­ταν: «Αυτή είναι η δική μας μέρα, η γιορ­τή των ερ­γα­ζο­μέ­νων γυ­ναι­κών» και έσπευ­δε στις συ­να­ντή­σεις και τις δια­δη­λώ­σεις. Μετά από κάθε Μέρα της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας, πε­ρισ­σό­τε­ρες γυ­ναί­κες έμπαι­ναν στα σο­σια­λι­στι­κά κόμ­μα­τα και τα συν­δι­κά­τα ανα­πτύσ­σο­νταν. Οι ορ­γα­νώ­σεις βελ­τιώ­νο­νταν και η πο­λι­τι­κή συ­νεί­δη­ση εξε­λισ­σό­ταν.

Η Μέρα της Γυ­ναί­κας υπη­ρέ­τη­σε κι έναν άλλο σκοπό. Ενί­σχυ­σε τη διε­θνή αλ­λη­λεγ­γύη των ερ­γα­ζο­μέ­νων. Τα κόμ­μα­τα στις διά­φο­ρες χώρες συ­νή­θως ανταλ­λάσ­σουν ομι­λη­τές για αυτήν πε­ρί­στα­ση: Γερ­μα­νί­δες συ­ντρό­φισ­σες πάνε στην Αγ­γλία, αγ­γλί­δες συ­ντρό­φισ­σες πάνω στην Ολ­λαν­δία κλπ. Η διε­θνής συ­νο­χή της ερ­γα­τι­κής τάξης έχει γίνει δυ­να­τή και σφι­χτή και αυτό ση­μαί­νει ότι η μα­χη­τι­κή δυ­να­τό­τη­τα του προ­λε­τα­ριά­του συ­νο­λι­κό με­γά­λω­σε.

Αυτά είναι τα απο­τε­λέ­σμα­τα της μέρας μάχης των ερ­γα­ζο­μέ­νων γυ­ναι­κών. Η μέρα της μα­χη­τι­κό­τη­τας των ερ­γα­ζο­μέ­νων γυ­ναι­κών βοηθά να με­γα­λώ­νουν οι συ­νει­δή­σεις και η ορ­γά­νω­ση των προ­λε­τα­ρί­ων γυ­ναι­κών. Και αυτό ση­μαί­νει ότι η συ­νει­σφο­ρά της είναι κα­θο­ρι­στι­κή στην επι­τυ­χία εκεί­νων που αγω­νί­ζο­νται για ένα κα­λύ­τε­ρο μέλ­λον της ερ­γα­τι­κής τάξης.

Η Μέρα της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας στη Ρωσία

Η ρω­σί­δα ερ­γα­ζό­με­νη συμ­με­τεί­χε για πρώτη φορά στη «Μέρα της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας» το 1913. Ήταν μια εποχή αντί­δρα­σης, που ο Τσα­ρι­σμός κρα­τού­σε τους ερ­γά­τες και τους αγρό­τες σφι­χτά στη μέγ­γε­νή του. Δεν μπο­ρού­σε να γίνει σκέψη για εορ­τα­σμό της «Μέρας της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας» με ανοι­χτές δια­δη­λώ­σεις. Αλλά οι ορ­γα­νω­μέ­νες ερ­γα­ζό­με­νες μπό­ρε­σαν να τι­μή­σουν την διε­θνή τους μέρα. Και οι δύο νό­μι­μες εφη­με­ρί­δες της ερ­γα­τι­κής τάξης –η μπολ­σε­βί­κι­κη Pravda και η μεν­σε­βί­κι­κη Looch- είχαν άρθρα για τη Διε­θνή Μέρα της Γυ­ναί­κας: είχαν αφιε­ρώ­μα­τα, προ­φίλ κά­ποιων που συμ­με­τείχαν στο κί­νη­μα των ερ­γα­ζο­μέ­νων γυ­ναι­κών και χαι­ρε­τι­σμούς από συ­ντρό­φους όπως ο Μπέ­μπελ και η Τσέτ­κιν.

Σε αυτά τα σκο­τει­νά χρό­νια οι συ­να­ντή­σεις απα­γο­ρεύ­ο­νταν. Αλλά στην Πε­τρού­πο­λη, στην αγορά του Kalashaikovsky, εκεί­νες οι ερ­γα­ζό­με­νες που ανή­καν στο Κόμμα ορ­γά­νω­σαν ένα δη­μό­σιο διά­λο­γο για «Το Γυ­ναί­κειο Ζή­τη­μα». Η εί­σο­δος ήταν 5 κα­πί­κια. Επρό­κει­το για μια πα­ρά­νο­μη συ­νά­ντη­ση αλλά η αί­θου­σα ήταν ασφυ­κτι­κά γε­μά­τη. Μί­λη­σαν μέλη του Κόμ­μα­τος. Αλλά αυτή η υπο­τι­θέ­με­να «κλει­στή» συ­νά­ντη­ση έληξε όταν η αστυ­νο­μία, θο­ρυ­βη­μέ­νη από τέ­τοιες εξε­λί­ξεις, επε­νέ­βη και συ­νέ­λα­βε πολ­λές από τις ομι­λή­τριες.

Είχε τε­ρά­στια ση­μα­σία για τους ερ­γά­τες του κό­σμου ότι οι γυ­ναί­κες της Ρω­σί­ας, που ζουν υπό την τσα­ρι­κή κα­τα­πί­ε­ση, θα συμ­με­τεί­χαν και με κά­ποιο τρόπο θα κα­τόρ­θω­ναν να συν­δε­θούν με δρά­σεις με τη Διε­θνή Μέρα της Γυ­ναί­κας. Ήταν ένα ευ­πρόσ­δε­κτο ση­μά­δι ότι η Ρωσία ξυ­πνού­σε και ότι οι τσα­ρι­κές φυ­λα­κές και κρε­μά­λες ήταν ανί­κα­νες να σκο­τώ­σουν το ερ­γα­τι­κό πνεύ­μα αντί­στα­σης κι αγώνα.

Το 1914, η «Μέρα της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας» στη Ρωσία ήταν κα­λύ­τε­ρα ορ­γα­νω­μέ­νη. Και οι δυο ερ­γα­τι­κές εφη­με­ρί­δες απα­σχο­λη­θή­καν με τον εορ­τα­σμό. Οι σύ­ντρο­φοι κι οι συ­ντρό­φισ­σές μας έκα­ναν με­γά­λη προ­σπά­θεια στην προ­ε­τοι­μα­σία της «Μέρας της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας». Εξαι­τί­ας της πα­ρέμ­βα­σης της αστυ­νο­μί­ας, δεν κα­τόρ­θω­σαν να ορ­γα­νώ­σουν δια­δήλωση. Όσες-οι συμ­με­τεί­χαν στο σχε­δια­σμό της «Μέρας της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας» βρέ­θη­καν στις τσα­ρι­κές φυ­λα­κές και ένας με­γά­λος αριθ­μός αρ­γό­τε­ρα στάλ­θη­κε στον πα­γω­μέ­νο βορρά. Γιατί το σύν­θη­μα «για την ψήφο της ερ­γα­ζό­με­νης γυ­ναί­κας» είχε φυ­σιο­λο­γι­κά γίνει στη Ρωσία ένα ανοι­χτό κά­λε­σμα στην ανα­τρο­πή της τσα­ρι­κής αυ­το­κρα­το­ρί­ας.

Η Μέρα της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας στη διάρ­κεια του ιμπε­ρια­λι­στι­κού πο­λέ­μου

Ο Πρώ­τος Πα­γκό­σμιος Πό­λε­μος ξέ­σπα­σε. Η ερ­γα­τι­κή τάξη σε κάθε χώρα κα­λύ­φτη­κε από το αίμα του πο­λέ­μου. Το 1915 i 1916 η «Μέρα της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας» στο εξω­τε­ρι­κό ήταν ένα ασθε­νι­κό ζή­τη­μα –αρι­στε­ρές σο­σια­λί­στριες που μοι­ρά­ζο­νταν τις από­ψεις του Ρω­σι­κού Μπολ­σε­βι­κι­κού Κόμ­μα­τος επι­χεί­ρη­σαν να με­τα­τρέ­ψουν την 8η Μάρτη σε δια­δή­λω­ση των ερ­γα­ζο­μέ­νων γυ­ναι­κών ενά­ντια στον πό­λε­μο. Αλλά αυτοί οι προ­δό­τες των σο­σια­λι­στι­κών κομ­μά­των στη Γερ­μα­νία και τις άλλες χώρες δεν θα επέ­τρε­παν στις σο­σια­λί­στριες γυ­ναί­κες να ορ­γα­νώ­σουν συ­γκε­ντρώ­σεις. Και στις σο­σια­λί­στριες δεν δό­θη­καν δια­βα­τή­ρια για να πάνε σε ου­δέ­τε­ρες χώρες όπου οι ερ­γα­ζό­με­νες ήθε­λαν να ορ­γα­νώ­σουν διε­θνείς συ­να­ντή­σεις και να δεί­ξουν ότι παρά τις επι­θυ­μί­ες της αστι­κής τάξης, το πνεύ­μα της διε­θνούς αλ­λη­λεγ­γύ­ης πα­ρέ­με­νε ζω­ντα­νό.

Το 1915, μόνο στη Νορ­βη­γία κα­τόρ­θω­σαν να ορ­γα­νώ­σουν μια διε­θνή δια­δή­λω­ση για τη Μέρα της Γυ­ναί­κας. Συμ­με­τεί­χαν αντι­προ­σω­πεί­ες από τη Ρωσία και τις ου­δέ­τε­ρες χώρες. Δεν υπήρ­χε σκέψη για ορ­γά­νω­ση Μέρας της Γυ­ναί­κας στη Ρωσία, γιατί εδώ η δύ­να­μη του τσα­ρι­σμού και η στρα­τιω­τι­κή μη­χα­νή πα­ρέ­με­ναν άθι­χτες.

Τότε ήρθε η σπου­δαία, σπου­δαία χρο­νιά του 1917. Η πείνα, το κρύο και οι δο­κι­μα­σί­ες του πο­λέ­μου εξά­ντλη­σαν την υπο­μο­νή των ερ­γα­τριών και των αγρο­τισ­σών στη Ρωσία. Το 1917, στις 8 Μάρτη (23 Φλε­βά­ρη), στη Μέρα της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας, βγή­καν θαρ­ρα­λέα στους δρό­μους της Πε­τρού­πο­λης. Οι γυ­ναί­κες –άλλες ερ­γά­τριες, άλλες σύ­ζυ­γοι στρα­τιω­τών- απαί­τη­σαν «ψωμί για τα παι­διά μας» και «επι­στρο­φή των συ­ζύ­γων μας από τα χα­ρα­κώ­μα­τα». Εκεί­νη την απο­φα­σι­στι­κή στιγ­μή οι δια­δη­λώ­σεις των ερ­γα­ζο­μέ­νων γυ­ναι­κών απο­τε­λού­σαν μια τόσο με­γά­λη απει­λή που ακόμα και οι τσα­ρι­κές δυ­νά­μεις ασφα­λεί­ας δεν τόλ­μη­σαν να πά­ρουν τα συ­νη­θι­σμέ­να μέτρα ενά­ντια σε εξε­γέρ­σεις, αλλά κοι­τού­σαν μπερ­δε­μέ­νοι τη θυ­ελ­λώ­δη θά­λασ­σα της λαϊ­κής οργής.

Η Μέρα της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας του 1917 έγινε αξιο­μνη­μό­νευ­τη στην ιστο­ρία. Εκεί­νη τη μέρα οι γυ­ναί­κες της Ρω­σί­ας ύψω­σαν τον πυρσό της προ­λε­τα­ρια­κής επα­νά­στα­σης και έβα­λαν φωτιά σε όλο τον πλα­νή­τη. Η Επα­νά­στα­ση του Φλε­βά­ρη ξε­κί­νη­σε εκεί­νη την ημέρα.

Το κά­λε­σμά μας σε μάχη

Η «Μέρα της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας» ορ­γα­νώ­θη­κε πρώτη φορά πριν 10 χρό­νια στην εκ­στρα­τεία για πο­λι­τι­κή ισό­τη­τα των γυ­ναι­κών και στον αγώνα για το σο­σια­λι­σμό. Αυτός ο στό­χος επι­τεύ­χθη­κε από τις ερ­γά­τριες στη Ρωσία. Στη σο­βιε­τι­κή δη­μο­κρα­τία οι ερ­γα­ζό­με­νες και οι αγρό­τισ­σες δεν χρειά­ζε­ται να αγω­νι­στούν για το δι­καί­ω­μα ψήφου και για πο­λι­τι­κά δι­καιώ­μα­τα. Τα έχουν ήδη κα­τα­κτή­σει. Οι Ρώσοι ερ­γά­τες και οι αγρό­τισ­σες γυ­ναί­κες είναι ισό­τι­μοι πο­λί­τες –στα χέρια τους έχουν ένα ισχυ­ρό όπλο που διευ­κο­λύ­νει την πάλη τους για μια κα­λύ­τε­ρη ζωή- το δι­καί­ω­μα ψήφου, τη συμ­με­το­χή στα σο­βιέτ και όλες τις συλ­λο­γι­κές ορ­γα­νώ­σεις.

Αλλά τα δι­καιώ­μα­τα από μόνα τους δεν είναι αρ­κε­τά. Πρέ­πει να μά­θου­με να τα χρη­σι­μο­ποιού­με. Το δι­καί­ω­μα ψήφου είναι ένα όπλο που πρέ­πει να μά­θου­με να το χρη­σι­μο­ποιού­με προς όφε­λός μας και για το καλό της ερ­γα­τι­κής δη­μο­κρα­τί­ας. Στα δύο χρό­νια Σο­βιε­τι­κής Εξου­σί­ας, η ίδια η ζωή δεν έχει αλ­λά­ξει ρι­ζι­κά. Εί­μα­στε μόνο στη δια­δι­κα­σία της πάλης για τον κομ­μου­νι­σμό και γύρω μας απλώ­νε­ται ο κό­σμος που κλη­ρο­νο­μή­σα­με από το σκο­τει­νό και κα­τα­πιε­στι­κό πα­ρελ­θόν. Οι αλυ­σί­δες της οι­κο­γέ­νειας, του νοι­κο­κυ­ριού, της πορ­νεί­ας ακόμα βα­ραί­νουν την ερ­γα­ζό­με­νη γυ­ναί­κα. Οι ερ­γά­τριες και οι αγρό­τισ­σες μπο­ρούν να απαλ­λα­γούν από αυτήν την κα­τά­στα­ση και να κα­τα­κτή­σουν την ισό­τη­τα στην ίδια τη ζωή και όχι απλά σε ένα νόμο, αν βά­λουν όλη τους την ενέρ­γεια στην με­τα­τρο­πή της Ρω­σί­ας σε μια πραγ­μα­τι­κά κομ­μου­νι­στι­κή κοι­νω­νία.

Και για να επι­τα­χύ­νου­με αυτόν τον ερ­χο­μό, πρέ­πει πρώτα να απο­κα­τα­στή­σου­με την δια­λυ­μέ­νη οι­κο­νο­μία της Ρω­σί­ας. Πρέ­πει να απα­σχο­λη­θού­με με την επί­λυ­ση των δύο πιο άμε­σων κα­θη­κό­ντων μας –τη δη­μιουρ­γία μιας καλά ορ­γα­νω­μέ­νης και πο­λι­τι­κά συ­νει­δη­το­ποι­η­μέ­νης ερ­γα­τι­κής δύ­να­μης και την απο­κα­τά­στα­ση των με­τα­φο­ρών. Αν ο στρα­τός ερ­γα­σί­ας μας δου­λέ­ψει σωστά σύ­ντο­μα θα έχου­με και πάλι ατμο­μη­χα­νές. Οι σι­δη­ρό­δρο­μοι θα αρ­χί­σουν να λει­τουρ­γούν. Αυτό ση­μαί­νει ότι οι ερ­γά­τες και οι ερ­γά­τριες θα πά­ρουν το ψωμί και τα ξύλα που τόσο απε­γνω­σμέ­να χρειά­ζο­νται.

Η απο­κα­τά­στα­ση των με­τα­φο­ρών θα επι­τα­χύ­νει τη νίκη του κομ­μου­νι­σμού. Και με τη νίκη του κομ­μου­νι­σμού θα έρθει και η πλή­ρης και θε­με­λιώ­δης ισό­τη­τα των γυ­ναι­κών. Γι’ αυτό και το μή­νυ­μα της «Μέρας της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας» φέτος πρέ­πει να είναι: «Ερ­γα­ζό­με­νες, αγρό­τισ­σες, μη­τέ­ρες, σύ­ζυ­γοι και αδερ­φές, όλες οι προ­σπά­θειες για να βοη­θή­σου­με τους ερ­γά­τες και τους συ­ντρό­φους στην αντι­με­τώ­πι­ση του χάους των σι­δη­ρο­δρό­μων και την απο­κα­τά­στα­ση των με­τα­φο­ρών. Όλες στον αγώνα για ψωμί και ξύλα και πρώ­τες ύλες».

Πέ­ρυ­σι το σύν­θη­μα της Μέρας της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας ήταν: «Όλα για τη νίκη του Κόκ­κι­νου Με­τώ­που». Τώρα κα­λού­με τις ερ­γα­ζό­με­νες γυ­ναί­κες να συ­γκε­ντρώ­σουν τις δυ­νά­μεις τους σε ένα νέο, αναί­μα­κτο μέ­τω­πο –το μέ­τω­πο της ερ­γα­σί­ας! Ο Κόκ­κι­νος Στρα­τός νί­κη­σε τον εξω­τε­ρι­κό εχθρό επει­δή ήταν ορ­γα­νω­μέ­νος, πει­θαρ­χη­μέ­νος και έτοι­μος για αυ­το­θυ­σία. Με την ορ­γά­νω­ση, τη σκλη­ρή δου­λειά, την αυ­το­πει­θαρ­χία και την αυ­το­θυ­σία, η ερ­γα­τι­κή δη­μο­κρα­τία θα νι­κή­σει τον εσω­τε­ρι­κό εχθρό –την απο­διορ­γά­νω­ση των με­τα­φο­ρών και της οι­κο­νο­μί­ας, την πείνα, το κρύο και τις επι­δη­μί­ες. «Όλες για τη νίκη σε αυτό το αναί­μα­κτο μέ­τω­πο της ερ­γα­σί­ας! Όλες για αυτή τη νίκη!».

Τα νέα κα­θή­κο­ντα της Μέρας της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας

Η Οκτω­βρια­νή επα­νά­στα­ση έδωσε στις γυ­ναί­κες ισό­τη­τα με τους άντρες όσον αφορά τα πο­λι­τι­κά δι­καιώ­μα­τα. Οι γυ­ναί­κες του ρω­σι­κού προ­λε­τα­ριά­του, που λίγο καιρό πριν ήταν οι πιο δυ­στυ­χείς και κα­τα­πιε­σμέ­νες, είναι τώρα στη Σο­βιε­τι­κή Δη­μο­κρα­τία ικα­νές να δεί­ξουν με πε­ρη­φά­νια στις συ­ντρό­φισ­σες στις άλλες χώρες το δρόμο για την πο­λι­τι­κή ισό­τη­τα μέσα από την εγκα­θί­δρυ­ση της δι­κτα­το­ρί­ας του προ­λε­τα­ριά­του και της σο­βιε­τι­κής εξου­σί­ας.

Η κα­τά­στα­ση είναι πολύ δια­φο­ρε­τι­κή στις κα­πι­τα­λι­στι­κές χώρες όπου οι γυ­ναί­κες εξα­κο­λου­θούν να σκο­τώ­νο­νται στη δου­λειά για μι­κρό­τε­ρη αντα­μοι­βή. Σε αυτές τις χώρες η φωνή της ερ­γα­ζό­με­νης γυ­ναί­κας είναι αδύ­να­μη και άψυχη. Είναι αλή­θεια ότι σε διά­φο­ρες χώρες –Νορ­βη­γία, Αυ­στρα­λία, Φιν­λαν­δία και κά­ποιες Πο­λι­τεί­ες της Β. Αμε­ρι­κής- οι γυ­ναί­κες κέρ­δι­σαν τα πο­λι­τι­κά δι­καιώ­μα­τα ακόμα και πριν τον πό­λε­μο.

Στη Γερ­μα­νία, αφού ανα­τρά­πη­κε ο Κάι­ζερ και εγκα­θι­δρύ­θη­κε μια αστι­κή δη­μο­κρα­τία, με επι­κε­φα­λής τους «συμ­βι­βα­στές», 36 γυ­ναί­κες μπή­καν στη βουλή –αλλά ούτε μια κομ­μου­νί­στρια!

Το 1919, στην Αγ­γλία, μια γυ­ναί­κα εξε­λέ­γη για πρώτη φορά στο κοι­νο­βού­λιο. Αλλά ποια ήταν; Μια «λαίδη». Δη­λα­δή μια αρι­στο­κρά­τισ­σα.

Στη Γαλ­λία, επί­σης, το ζή­τη­μα της επέ­κτα­σης της ψήφου στις γυ­ναί­κες έχει έρθει στην επι­φά­νεια τε­λευ­ταία.

Αλλά τι αξία χρή­σης έχουν αυτά τα δι­καιώ­μα­τα στις ερ­γα­ζό­με­νες γυ­ναί­κες μέσα στα πλαί­σια των αστι­κών κοι­νο­βου­λί­ων; Ενώ η εξου­σία είναι στα χέρια των κα­πι­τα­λι­στών και των ιδιο­κτη­τών, κα­νέ­να πο­λι­τι­κό δι­καί­ω­μα δεν θα σώσει την ερ­γα­ζό­με­νη γυ­ναί­κα από την πα­ρα­δο­σια­κή θέση της σκλα­βιάς στο σπίτι και στην κοι­νω­νία. Η γαλ­λι­κή αστι­κή τάξη ετοι­μά­ζε­ται να ρίξει άλλο ένα δό­λω­μα στην ερ­γα­τι­κή τάξη, αντι­μέ­τω­πη με την ενί­σχυ­ση των μπολ­σε­βι­κι­κών ιδεών μέσα στο προ­λε­τα­ριά­το: ετοι­μά­ζο­νται να δώ­σουν στις γυ­ναί­κες το δι­καί­ω­μα ψήφου.

Κύριε Αστέ – Είναι πολύ αργά!

Μετά την εμπει­ρία της Ρω­σι­κής Επα­νά­στα­σης του Οκτώ­βρη, είναι κα­θα­ρό σε κάθε ερ­γα­ζό­με­νη γυ­ναί­κα στη Γαλ­λία, την Αγ­γλία και σε άλλες χώρες ότι μόνο η δι­κτα­το­ρία της ερ­γα­τι­κής τάξης, μόνο η εξου­σία των σο­βιέτ μπο­ρεί να εγ­γυ­η­θεί την πλήρη και από­λυ­τη ισό­τη­τα, η τε­λι­κή νίκη του κομ­μου­νι­σμού θα γκρε­μί­σει τις πα­νάρ­χαιες αλυ­σί­δες της κα­τα­πί­ε­σης και της έλ­λει­ψης δι­καιω­μά­των. Αν το κα­θή­κον της «Διε­θνούς Μέρας της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας» πα­λιό­τε­ρα ήταν μπρο­στά στην ανω­τε­ρό­τη­τα των αστι­κών κοι­νο­βου­λί­ων να πα­λεύ­ει για το δι­καί­ω­μα της γυ­ναί­κας να ψη­φί­ζει, η ερ­γα­τι­κή τάξη τώρα έχει ένα νέο κα­θή­κον: να ορ­γα­νώ­σει τις ερ­γα­ζό­με­νες γυ­ναί­κες γύρω από τα συν­θή­μα­τα μάχης της Τρί­της Διε­θνούς. Αντί να απα­σχο­λεί­στε με τις ερ­γα­σί­ες των αστι­κών κοι­νο­βου­λί­ων, ακού­στε το κά­λε­σμα από τη Ρω­σία-

«Ερ­γα­ζό­με­νες όλων των χωρών! Ορ­γα­νώ­στε ένα ενιαίο προ­λε­τα­ρια­κό μέ­τω­πο στον αγώνα ενά­ντια σε αυ­τούς που λε­η­λα­τούν τον πλα­νή­τη! Κάτω ο κοι­νο­βου­λευ­τι­σμός της αστι­κής τάξης! Κα­λω­σο­ρί­ζου­με την σο­βιε­τι­κή εξου­σία! Φτά­νει με τις ανι­σό­τη­τες που υπο­φέ­ρουν και ερ­γα­ζό­με­νοι άντρες και γυ­ναί­κες! Θα πο­λε­μή­σου­με με τους ερ­γά­τες για το θρί­αμ­βο του πα­γκό­σμιου κομ­μου­νι­σμού!»

Αυτό το κά­λε­σμα ακού­στη­κε για πρώτη φορά μέσα στις δο­κι­μα­σί­ες μιας νέας τάξης, μέσα στις μάχες του εμ­φυ­λί­ου πο­λέ­μου θα ακου­στεί και θα αγ­γί­ξει τις ευαί­σθη­τες χορ­δές των ερ­γα­ζο­μέ­νων γυ­ναι­κών των άλλων χωρών. Η ερ­γα­ζό­με­νη γυ­ναί­κα θα ακού­σει και θα πι­στέ­ψει πως αυτό το κά­λε­σμα είναι σωστό. Μέχρι πρό­σφα­τα πί­στευαν πως αν κα­τορ­θώ­σουν να στεί­λουν με­ρι­κές αντι­προ­σώ­πους στο κοι­νο­βού­λιο, οι ζωές τους θα γί­νο­νταν ευ­κο­λό­τε­ρες και η κα­τα­πί­ε­ση του κα­πι­τα­λι­σμού πιο ανε­κτή. Τώρα ξέ­ρουν κα­λύ­τε­ρα.

Μόνο η ανα­τρο­πή του κα­πι­τα­λι­σμού και η εγκα­θί­δρυ­ση της σο­βιε­τι­κής εξου­σί­ας θα τις σώσει από ένα κόσμο βα­σά­νων, τα­πει­νώ­σε­ων και ανι­σό­τη­τας που κάνει τη ζωή της ερ­γα­ζό­με­νης γυ­ναί­κας στις κα­πι­τα­λι­στι­κές χώρες τόσο δύ­σκο­λη. Η «Μέρα της Ερ­γα­ζό­με­νης Γυ­ναί­κας» με­τα­τρέ­πε­ται από μέρα αγώνα για τη ψήφο σε μέρα αγώνα για την πλήρη και από­λυ­τη απε­λευ­θέ­ρω­ση των γυ­ναι­κών, που ση­μαί­νει τον αγώνα για τη νίκη των σο­βιέτ και του κομ­μου­νι­σμού!

Κάτω ο κό­σμος της Ιδιο­κτη­σί­ας και της Εξου­σί­ας του Κε­φα­λαί­ου!

Φτά­νει πια με την Ανι­σό­τη­τα, την Έλ­λει­ψη Δι­καιω­μά­των και την Κα­τα­πί­ε­ση των Γυ­ναι­κών –Την Κλη­ρο­νο­μιά του Αστι­κού Κό­σμου!

Εμπρός για τη Διε­θνή Ενό­τη­τα των Ερ­γα­τριών και των Ερ­γα­τών στον Αγώνα για τη Δι­κτα­το­ρία του Προ­λε­τα­ριά­του – Και των Δύο Φύλων του Προ­λε­τα­ριά­του!