ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ & ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Του ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΛΙΟΥ**

 

Οι επικείμενες αυτοδιοικητικές εκλογές φέρνουν στο προσκήνιο το κρίσιμο ζήτημα των οικονομικών πόρων και του αναπτυξιακού ρόλου τηςΔημοτικής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης. Πρόκειται για ένα ζήτημα με μεγάλο βάθος χρόνου το οποίο σε καθεστώς «Μνημονίων» αποκτά νέες όψεις και χαρακτηριστικά.

Η ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΕ ΡΟΛΟ ….ΙΦΙΓΕΝΕΙΑΣ

Ειδικότερα η προώθηση της νεοφιλελεύθερης πολιτικής δεν μπορούσε να αφήσει ανέπαφη την Αυτοδιοίκηση. Η ενοποίηση δήμων και περιφερειών με τα σχέδια «Καποδίστριας» και «Καλλικράτης», οδήγησαν από τη μια σε «γιγαντισμό» των Αυτοδιοικητικών δομών με μεταφορά αρμοδιοτήτων (κυρίως κοινωνικού χαρακτήρα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση) χωρίς να γίνει μεταφορά αντίστοιχων πόρων, με αποτέλεσμα τη μετακύλιση νέων βαρών στους δημότες και συρρίκνωση του κοινωνικού και αναπτυξιακού ρόλου των ΟΤΑ. Από την άλλη με το Μνημόνιο η κατάσταση επιδεινώθηκε διότι στο όνομα της δημιουργίας «πρωτογενούς πλεονάσματος», η Αυτοδιοίκηση έπαιξε το ρόλο ….της Ιφιγένειας.! Η θεσμοθετημένη κρατική επιχορήγηση από τους ΚΑΠ (κεντρικοί αυτοτελείς πόροι), στο διάστημα 2009-2014, μειώθηκαν κατά 55% (από 3.907 εκατ. € σε 1.760 €), με αποτέλεσμα το προσδοκώμενο «πλεόνασμα» για το 2013, ύψους 800 εκατ. €, κατά 754 εκτ. € να προέλθουν από το «πλεόνασμα» των προϋπολογισμών των ΟΤΑ. Δηλαδή από «πλεόνασμα» ….περικοπών κοινωνικών, αναπτυξιακών, μισθολογικών δαπανών, αυξήσεις δημοτικών φόρων και τελών, μειώσεις προσωπικού, ελαστικές μορφές απασχόλησης, κά.

ΒΑΣΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΤΗΣ «ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΗΣ ΑΝΤΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ»

Ειδικότερα οι κυριότεροι άξονες γύρω από τους οποίους περιστρέφεται η «μνημονιακή αντεπανάσταση» στην Αυτοδιοίκηση πολύ συνοπτικά αφορούν τα εξήςΠρώτον, μεταφορά αρμοδιοτήτων χωρίς αντίστοιχους πόρους (στο διάστημα 2010-13 μεταφέρθηκαν 220 δραστηριότητες την Τοπική και 355 στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση). Δεύτερον, εκτός από τις μειώσεις μισθών και επιδομάτων, είχαμε μεγάλη μείωση προσωπικού (μη ανανέωση συμβάσεων, διαθεσιμότητες, μετατάξεις, απολύσεις, πολλές συνταξιοδοτήσεις, μηδενικές σχεδόν προσλήψεις, κά). Τρίτον, κλείσιμο ή συγχωνεύση δημοτικών επιχειρήσεων (από τις 6.000 έκλεισαν οι 4.000), καθώς μεταφορά αρμοδιοτήτων σε ανώνυμες εταιρίες. Πέμπτον, προώθηση των λεγόμενων ΣΔΙΤ (συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα), με παραχώρηση δημόσιων χώρων και αρμοδιοτήτων στην κερδοσκοπική εκμετάλλευση ιδιωτών (απορρίμματα, κοινωνικές υπηρεσίες κά). Έκτον, ακροτηριασμός αυτοτέλειας των ΟΤΑ στην άσκηση του ρόλου τους, με τη δημιουργία «Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας» των ΟΤΑ (στην ουσία πρόκειται για την εφαρμογή των αρχών του «Δημοσιονομικού Συμφώνου» της ευρωζώνης στην Αυτοδιοίκηση). Ειδικότερα σε δήμους με ελλειματικούς προϋπολογισμούς, μπορούν με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών να επιβληθούν μέτρα αύξησης των εσόδων είτε από τέλη και φόρους, είτε αύξηση ανώτατου συντελεστή τέλους ακίνητης περιουσίας, αύξηση τέλους παρεπιδημούντων επί των ακαθαρίστων εσόδων των επιχειρήσεων από 0,3-2%, συνέχιση μείωσης προσωπικού τουλάχιστον ως το 2016. Έβδομον, διακριτική οικονομική μεταχείριση των δήμων ανάλογα με τα …πολιτικά φρονήματα του δημάρχου.

Τέλος όσον αφορά τον αναπτυξιακό ρόλο των ΟΤΑ, έχουμε στην ουσία ένα ….ναυάγιο προγραμμάτων. Από τα κατά καιρούς προγράμματα που έχουν εξαγγελθεί, στο όνομα του συντονισμού ενοποιήθηκαν υπό κοινή «ομπρέλα» που λέγεται «ΑΚΣΙΑ» (Αυτοδυναμία, Κοινωνική Συνοχή, Ισόρροπη Ανάπτυξη) και βασικό στόχο την περικοπή κονδυλίων. Πρόκειται για το πρόγραμμα «Θησέας» (επιλεγμένα έργα με χρηματοδότηση από ΕΣΠΑ και εθνικούς πόρους), τα δημοτικά προγράμματα ΕΣΠΑ «Αλέξαν.Μπατλατζής» (για διοικητική μεταρρύθμιση και ψηφιακή σύγκλιση), τα έργα εξοικονόμησης ενέργειας (χρηματοδότηση από το Ταμείο Παρακαταθηκών & Δανείων και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων-ΕΤΕπ), ειδικό πρόγραμμα «Εξυγίανσης ΟΤΑ» (χρηματοδότηση για επίτευξη ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και πληρωμή ληξιπρόθεσμων χρεών), το πρόγραμμα «ΕΛΛΑΔΑ» (Ελληνική Αρχιτεκτονική Διοίκησης Αυτοδιοίκησης) για μη επιλεγμένα έργα και δράσεις με συγχρηματοδότηση από ΕΣΠΑ και τέλος, το πρόγραμμα αυτεπιστασίας έργων τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης με χρηματοδότηση 50% από ΟΑΕΔ και 50% από ΕΤΕπ, για τη δημιουργία προσωρινών θέσεων εργασίας (135 μεροκάματα το χρόνο) που ο αριθμός τους συνεχώς μειώνεται (από 100.000, αρχικά, σε 50.000 και τελευταία σε 20.000 άτομα). Η φιλοσοφίατου «ΑΚΣΙΑ» είναι λιγότερα κονδύλια, μεγαλύτερος έλεγχος στην αυτοδιοίκηση, υποταγή στα ιδιωτικά συμφέροντα και τελικά αυτοδιοικητική ….καχεξία.!

ΜΟΝΗ ΔΙΕΞΟΔΟΣ Η ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ

Η αυτοδιοίκηση μπορεί και πρέπει να γίνει σημαντικός μοχλός προοδευτικής εξόδου από την κρίση, συμβάλλοντας στην επιβίωση του λαού, την κοινωνική φροντίδα, τη βιώσιμη ανάπτυξη, την αύξηση απασχόλησης, την παραγωγική ανασυγκρότηση, πολιτιστική αναγέννηση και περιβαλλοντική προστασία. Κρίσιμος παράγοντας είναι η εξασφάλιση της οικονομικής της αυτοδυναμίας, δημοκρατικής αποκέντρωσης, κατάργησης «Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας, έλεγχος νομιμότητας και όχι σκοπιμότητας στη δράσης της, κά. Ειδικότερα χρειάζεται: Α) Πλήρης απόδοση των θεσμοθετημένων πόρων (ΚΑΠ) και καμιά μεταφορά αρμοδιοτήτων χωρίς αντίστοιχους πόρους. Β) Αύξηση κονδυλίων ΠΔΕ για Αυτοδιοίκηση (έκτακτο πρόγραμμα 4 δις για δημιουργία 250.000 θέσεων εργασίας σε βάθος πενταετίας. Γ) Αναπροσαρμογή των έργων ΕΣΠΑ με προτεραιότητα την απασχόληση και τη δημιουργία θέσεων εργασίας (κοινωνικό και παραγωγικό τομέα). Δ) Αξιοποίηση προγραμμάτων «ΑΚΣΙΑ» για τη βελτίωση υλικοτεχνικών και κοινωνικών υποδομών, προστασία περιβάλλοντος, εξοικονόμηση ενέργειας και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, με ακύρωση ταυτόχρονα των μέτρων διαθεσιμότητας και απολύσεων. Ε) Στήριξη δομών κοινωνικής αλληλεγγύης για σίτιση, περίθαλψη, στέγαση (κοινωνικά παντοπωλεία, ξενώνες, κοινωνικά φαρμακεία κά).ΣΤ) Καταγραφή οικιστικού αποθέματος και ενοικίαση άδειων κατοικιών με οικονομικό τίμημα, για τη διαμονή αστέγων. Ζ) Εξασφάλιση βιωσιμότητας κοινωνικών δομών για στήριξη των ευπαθών ομάδων και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η) Μείωση δημοτικών τελών και φόρων για τις αδύναμες εισοδηματικά κοινωνικές ομάδες, απαλλαγή όσων βρίσκονται κάτω από το όριο φτώχειας. Θ) Δημιουργία αποδοτικών δημοτικών επιχειρήσεων και νέων θέσεων εργασίας (απορρίμματα, ΑΠΕ, κατασκευές, κά). Ι) Δανειοδότηση με κοινωνικά και αναπτυξιακά κριτήρια από το Ταμείο Παρακαταθηκών & Δανείων, με τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα του. ΙΑ) Εφαρμογή του «συμμετοχικού προϋπολογισμού», καθώς του περιφερειακού, χωροταξικού και δημοτικού δημοκρατικού προγραμματισμού. ΙΒ) Κατάργηση «Καλλικράτη», αποσυμπίεση δήμων και ριζική αλλαγή του «υπέργηρου» Κώδικα της Αυτοδιοίκησης.

Όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν όχι μόνο την ανατροπή του Μνημονίου και διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, αλλά και την προώθηση ενός μεταβατικού αριστερού προγράμματος παραγωγικής ανασυγκρότησης, πολιτιστικής αναγέννησης, εθνικοποίησης-κοινωνικοποίησης τραπεζών, στήριξης αγοραστικής δύναμης μισθών και συντάξεων, επαναφορά των βιώσιμων ΔΕΚΟ στο δημόσιο, ριζοσπαστική φορολογική μεταρρύθμιση, επανίδρυση κοινωνικού κράτους, βαθύς εκδημοκρατισμός δημόσιας διοίκησης, ισότιμες διεθνείς σχέσεις, κά, στη βάση των αποφάσεων του πρόσφατου συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ. Εξυπακούεται ότι όλα τα παραπάνω απαιτούν αριστερή κυβέρνηση και την ενεργητική συμμετοχή του ελληνικού λαού. Μια αποφασιστική στιγμή στην επίτευξη του στόχου, είναι η «δημοψηφιστική» αποδοκιμασία των μνημονιακών πολιτικών της συγκυβέρνησης, στις επερχόμενες αυτοδιοικητικές και ευρωβουλευτικές εκλογές.

Γράψτε σχόλιο