Του ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΛΙΟΥ

Con motivo de la N / S para la nueva recapitalización de los bancos y promovido cambios en su propiedad, το θέμα των «κόκκινων δανείων» και πλειστηριασμού κατοικιών μπαίνει σε νέα φάση. Το «κουαρτέτο» των δανειστών πιέζει ασφυκτικά για λύση εδώ και τώρα, ενώ η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ σύρεται πειθήνια στις επιλογές του. Είναι γεγονός ότι το πρόβλημα οξύνεται με την πάροδο του χρόνου. Τα «κόκκινα δάνεια» τον Οκτώβρη ’15, ανήλθαν σε 107 δις € (ή 60% ΑΕΠ) και αποτελούν το 52% του συνόλου των δανείων. Ο όγκος τους αποκαλύπτει το μέγεθος του κοινωνικού προβλήματος, δεδομένου ότι αγγίζει 1,5 millón. δανειολήπτες (300.000 στεγαστικά, 700.000 καταναλωτικά, 500.000 πιστωτικές κάρτες και 100.000 επιχειρηματικά, κυρίως ΜμΕ).! Από τα 107 δις ληξιπρόθεσμα δάνεια, το μεγαλύτερο μέρος ήταν επιχειρηματικά (σε αξία μεγάλων επιχειρήσεων, ενώ σε αριθμό μικροεπιχειρήσεων-επαγγελματιών). Σημαντικό μέρος ήταν στεγαστικά και τα υπόλοιπα καταναλωτικά). Στους παραπάνω πρέπει να προστεθούν μια ειδική κατηγορία 70.000 δανειοληπτών, που πήραν στεγαστικό σε ελβετικό φράγκο και λόγω ανατίμησης του ευρώ καλούνται τώρα να πληρώσουν πολύ μεγαλύτερα ποσά.

1. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΚΑΙ ΑΝΟΙΓΜΑ ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΩΝ

Η κυβέρνηση έφερε και ψήφισε στη Βουλή με μορφή κατεπείγοντος, το Ν/Σ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Μετά την ανακοίνωση από την ΕΚΤ των «ελέγχων αντοχής» (stress test) de 4 συστημικών τραπεζών, το συνολικό ύψος της νέας αιμοδοσίας κεφαλαίων για «εξυγίανση» τους εκτιμάται γύρω στα 14,4 δις (Πειραιώς 4,9 δις, Εθνική 4,6 δις, Alpha 2,7 δις και Eurobank 2,1 δις).

Παρ’ ότι δεν είναι ακόμα γνωστή η αναλογία συμμετοχής ιδιωτών και δημοσίου (μέσω Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας-ΤΧΣ) στην κάλυψη των αναγκαίων κεφαλαίων, θεωρείται βέβαιο ότι αυτή θα εξυπηρετεί κυρίως τους ιδιώτες κεφαλαιούχους (εγχώριους και ξένους). Ενδεικτικό ότι τα λεγόμενα ομόλογα Coco’s (Contingent Convertible Bonds) με δικαίωμα μετατροπής τους σε μετοχές, tendrá un rendimiento gira anual en 8-10%. También de acuerdo con funcionarios del gobierno, el porcentaje de la FSF estará en un nivel que no disuadirá a la participación de los individuos en la ampliación de capital.

Στα πλαίσια του Ν/Σ που ψήφισε η κυβέρνηση θεσμοθετείται επίσης ο έλεγχος του ΤΧΣ από το «κουαρτέτο» των θεσμών (ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ-ΕΜΣ) και μέσω αυτού ο έλεγχος του τραπεζικού συστήματος. Ειδικότερα η σύνθεση της «Επιτροπής Επιλογής» που θα ορίζει τη διοίκηση του ΤΧΣ, θα αποτελείται από 6 miembros, από τα οποία 3 περιλαμβανομένου του προέδρου, θα διορίζονται από την ΕΕ, ΕΚΤ, ΕΜΣ, 1 από Τράπεζα Ελλάδος (ελέγχεται ουσιαστικά από την ΕΚΤ) y 2 από υπουργείο Οικονομικών. Η συγκεκριμένη «Επιτροπή Επιλογής» θα ορίζει σε συνέχεια τα 7 από τα 9 μέλη του Γενικού Συμβουλίου και 2 από τα 3 μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΤΧΣ, περιλαμβανομένων και των προέδρων τους, με τη σύμφωνη γνώμη του Eurogroup.

Σε συνέχεια η διορισμένη από τους δανειστές διοίκηση του ΤΧΣ, θα αξιολογήσει τα Δ.Σ. banco y realizar las modificaciones que considere oportunas, mientras que el "Comité de Selección" omnipotente puede detener y nombrar a los miembros del consejo de la FSF en función de su rendimiento y determinar el nivel de sus salarios. En los bancos que "recapitalizados" se colocará representante del veto FSF sobre temas cruciales y controlar el flujo de financiación.Es rendición esencialmente completa del sistema bancario griego en el control de los prestamistas ya través de la empresa griega en deuda, υποθηκευμένων ακινήτων και κατοικιών, καθώς και αγροτικής γης. Αν σε αυτές τις εξελίξεις λάβουμε υπ’ όψιν ότι de 1^η Νοέμβρη ‘15 απελευθερώθηκαν οι πλειστηριασμοί για «κόκκινα» δάνεια, percibida qué tipo de problemas se traducirá en cientos de miles de familias y pequeñas empresas en un futuro próximo. El gobierno de SYRIZA-ANEL juntos y mnimoniaka partidos que votaron a favor del N / C en la Cámara, έχουν τεράστιες ευθύνες που ουσιαστικά μετατρέπουν με τις επιλογές τους τη χώρα σε ένα άθλιο προτεκτοράτο.!

2. ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΩΝ ”ΚΟΚΚΙΝΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ”

Οι πολιτικές αντιμετώπισης των «κόκκινων δανείων» που εφάρμοσαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις, είχαν ως προτεραιότητα την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των τραπεζών. Ειδικότερα ο νόμοςΝ/3869/10 (λεγόμενος και Νόμος Κατσέλη), δεν έλυσε κανένα πρόβλημα, παρ’ ότι περιέχει θετικές διατάξεις που θα μπορούσαν να διευκολύνουν τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Όμως έχει περιορισμένο πεδίο εφαρμογής (εξαιρούνται μικροεπιχειρηματίες και επαγγελματίες που δεν έχουν «πτωχευτικό δικαίωμα»), καθώς και χρονοβόρες διαδικασίες δικαστικής επίλυσης των διαφορών.

Η διόγκωση των κόκκινων δανείων, ανάγκασε την κυβέρνηση Σαμαρά να ψηφίσει νέο πλαίσιοΝ/4161/13, διατηρώντας την αποσπασματικότητα των προηγούμενου νόμου (αποκλειστικά για στεγαστικά μισθωτών με εισόδημα ως 25.000 € το χρόνο) και κάνοντας δυσβάστακτες τις δαπάνες δικαστικής προσφυγής με αποτέλεσμα το πρόβλημα να οξύνεται. Στην εκπνοή του 2013, κάτω από τις πιέσεις της «τρόϊκας» και των τραπεζών, η κυβέρνηση ψήφισε νέο νόμο (Ν.4224/31), ο οποίος προέβλεπε πλήρη απελευθέρωση των πλειστηριασμών Α’ κατοικίας από 1.1.15 και προσωρινή εξαίρεση τους ως τέλος ’14 υπό ορισμένες προϋποθέσεις (αξία α’ κατοικίας ως 200.000 €, ετήσιο καθαρό εισόδημα ως 35.000 €, συνολική αξία ακίνητης περιουσίας ως 270.000 € κά). Το πλαίσιο παρατάθηκε σιωπηρά από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Τον Ιούνιο ’14, δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 1582 (17.6.14) το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο της Τράπεζας Ελλάδοςγια τα «κόκκινα δάνεια», που τέθηκε σε εφαρμογή από 31.12.14. Βασική επιδίωξη η εξυγίανση του χαρτοφυλακίου ληξιπρόθεσμων δανείων και η βελτίωση του συντελεστή φερεγγυότητας των τραπεζών. Το πλαίσιο προβλέπει 22 εναλλακτικές μορφές ρύθμισης, τις οποίες ομαδοποιεί σε τρεις κατηγορίες. Ι) Βραχυπρόθεσμες, ΙΙ) Μακροπρόθεσμες και ΙΙΙ) Ρυθμίσεις οριστικής διευθέτησης. Στην κατηγορία των«βραχυπρόθεσμων» ρυθμίσεων (ως 5 χρόνια) και βασική επιδίωξη τη διευκόλυνση αποπληρωμής τους, προβλέπεται: προσωρινή αναστολή πληρωμής τόκων, μειωμένες δόσεις, αύξηση περίοδος χάριτος, αναβολή πληρωμής δόσεων, τακτοποίηση καθυστερούμενων οφειλών και κεφαλαιοποίηση ληξιπρόθεσμων δόσεων.

Στην κατηγορία «μακροπρόθεσμων» ρυθμίσεων (άνω των 5 ετών) και με άξονα μείωση της δόσης, προβλέπεται: μόνιμη μείωση επιτοκίου ή περιθωρίου, αλλαγή τύπου επιτοκίου (σταθερό ή κυμαινόμενο), παράταση διάρκειας εξόφλησης δανείου, χωρισμός δανείου σε ενυπόθηκο και μη, μερική διαγραφή χρέους, πρόσθετες διασφαλίσεις δανείου, λειτουργική αναδιάρθρωση επιχείρησης (cambio de mando en caso de que los bancos consideran viable ahora, pero la gestión actual no es cooperativa), καθώς και συμφωνία ανταλλαγής χρέους με συμμετοχή της τράπεζας στο μετοχικό κεφάλαιο της επιχείρησης.

Τέλος στις ρυθμίσεις «οριστικής διευθέτησης» με βασική επιδίωξη την τελική διευθέτηση των απαιτήσεων της τράπεζας, προβλέπεται: εθελοντική παράδοση ενυπόθηκου ακινήτου από δανειολήπτη, μεταβίβαση ακινήτου στην τράπεζα και χρηματοδοτική μίσθωση ορισμένου χρόνου, πώληση ακινήτου με δικαίωμα ενοικίασης για ορισμένη περίοδο, πώληση δανείου από τράπεζα σε άλλο πιστωτικό ίδρυμα ή χρηματοδοτικό σχήμα (πχ. distress funds …κοινώς «κοράκια»), ανταλλαγή κατοικίας ή ακινήτου με άλλο μικρότερης αξίας, «εκκαθάριση εν λειτουργία» επιχείρησης με βάση τον πτωχευτικό κώδικα, πλειστηριασμός ακινήτου για ικανοποίηση απαιτήσεων τράπεζας, acciones de liquidación finales judiciales legales referentes al procedimiento judicial contra los activos del prestatario para cumplir con los requisitos bancarios.

Στις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις, σημαντικό ρόλο παίζει η έννοια του«συνεργάσιμου δανειολήπτη» (παροχή αναλυτικών πληροφοριών για την εισοδηματική και περιουσιακή του κατάσταση), καθώς και ο προσδιορισμός του «κατωτάτου ορίου διαβίωσης, ώστε στη συνέχεια να καθοριστεί το ύψος των δόσεων εξόφλησης του δανείου, πάντα με απόφαση της τράπεζας. Πρόκειται για κατάσταση διαχρονικής ομηρίας των δανειοληπτών από τις τελευταίες. Στόχος η «εκκαθάριση» των κόκκινων δανείων, ακόμα και με αφαίρεση πρώτης κατοικίας, καθώς ακινήτων από επιχειρήσεις, μη διστάζοντας την παραχώρηση ή πώληση δανείων σε χαμηλή precio (15-20%), en distress funds …κοινώς «κοράκια», τα οποία εφαρμόζουν «μαφιόζικες» πρακτικές είσπραξης (εκβιασμοί, ψυχολογικές πιέσεις, στρατός δικηγόρων, κά).

Χρειάζεται να τονιστεί ότι η απελευθέρωση των πλειστηριασμών έχει «στρατηγικό βάθος». Οι φορείς του χρηματιστικού κεφαλαίου (τράπεζες, «αρπαχτικά» funds, κά), επιδιώκουν να βάλουν στο χέρι τη μικροιδιοκτησία υπερχρεωμένων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ώστε να κερδοσκοπήσουν με διαδικασίες «τιτλοποίησης» στις διεθνείς χρηματαγορές. Οι «καθησυχαστικοί» ισχυρισμοί ….«και να τα πάρουν τι θα τα κάνουν», είναι αβάσιμοι. El marco actual no proporciona ninguna protección real para miles de familias se encontrarán en la calle Estado cerca. En consecuencia necesaria organizaciones intervenciones y prestatarios comités de protección social en todos los Corte, για την άσκηση πίεσης προς αποτροπή αποφάσεων εκτέλεσης πλειστηριασμών.

4. Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ”ΣΕΙΣΑΧΘΕΙΑΣ”

Η αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων δανείων» για τα λαϊκά νοικοκυριά και τις μικροεπιχειρήσεις, έχει δύο πτυχές. Πρώτον, μέτρα πολιτικής με φιλοσοφία «Σεισάχθειας», δεύτερον, κινηματικές δράσεις με στόχο την αποτροπή πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας. Σε ότι αφορά το πρώτο, χρειάζεται άμεση αναστολή πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας επ’ αόριστον και αντιμετώπιση των «κόκκινων δανείων» με οικονομικά, κοινωνικά και αναπτυξιακά κριτήρια. La primera casa que se declaró supremo bien social y excluir la eliminación de todos los ciudadanos. Με αφετηρία αυτήν την αρχή και λαμβάνοντας υπ’ όψη το εισόδημα και τα άλλα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη (κινητές και ακίνητες αξίες, εντός και εκτός της χώρας), να εφαρμοστούν ρυθμίσεις για κάθε βασική κοινωνική κατηγορία δανειοληπτών.

Α) Ειδικότερα μετά από έλεγχο της εισοδηματικής και περιουσιακής κατάστασης των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, να γίνει διαγραφή χρεών σε ευπαθείς ομάδες (άπορους, χρόνια άνεργους, πάσχοντες, ανάπηρους, υπερήλικες, χαμηλόμισθους, κά) που διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχειας (7.200 € ατομικό ή 15.100 ετήσιο οικογενειακό εισόδημα) και δεν έχουν άλλη περιουσία εκτός από την πρώτη κατοικία.

Β) Μερική διαγραφή δανείου για πρώτη κατοικία (περικοπή δόσεων, διαγραφή τόκων, μείωση επιτοκίου, περίοδο χάριτος με πάγωμα οφειλών), σε όσους έχουν υποστεί μεγάλη μείωση εισοδήματος μετά το 2010, έτσι ώστε η μηνιαία δόση να μην ξεπερνάει 30% του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος από όλες τις πηγές. Η παραπάνω ρύθμιση αφορά όλες τις περιπτώσεις με υποθήκη πρώτης κατοικίας (φυσικά πρόσωπα, μικροεπιχειρήσεις, μικρές αγροτικές εκμεταλλεύσεις, κά).

Γ) Αναπροσαρμογή του ύψους των ενυπόθηκου δανείων (μέχρι του ποσού των 200.000 ευρώ), στο ύψος της τρέχουσας αξίας των ακινήτων και καθιέρωση της ευθύνης του δανειολήπτη μέχρι τη συγκεκριμένη αξία ακινήτου, ενώ η διαφορά να αναληφθεί από τις τράπεζες.

D) Τα στεγαστικά σε ξένο συνάλλαγμα (ελβετικό φράγκο), το υπόλοιπο του δανείου να υπολογίζεται στην ισοτιμία της ημέρας εκταμίευσης του δανείου.

Ε) Δημιουργία με πυρήνα το «Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων», ειδικού δημόσιου φορέα στεγαστικής πίστης και καταγραφή του οικιστικού αποθέματος (άδεια σπίτια και διαμερίσματα) για εξασφάλιση σε συνεργασία με την Αυτοδιοίκηση, κατοικίας σε αστέγους και φτωχές πολυμελείς οικογένειες που διαβιούν σε άθλιες οικιστικές συνθήκες.

ΣΤ) Σε ότι αφορά στα «καταναλωτικά», διαγραφή τις ευπαθείς ομάδες χαμηλού εισοδήματος και μείωση επιτοκίου με παράταση χρόνου εξόφλησης για όσες οικογένειες έχουν εισόδημα από 15-25.000 το χρόνο.

Ζ) Τέλος όσον αφορά στα «επιχειρηματικά», διαφοροποιημένη αντιμετώπιση λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις (είδος παραγωγής, θέσεις εργασίας κά). Για τις βιώσιμες επιχειρήσεις ειδικές ρυθμίσεις στη λογική της «δεύτερης ευκαιρίας» και εξόφληση υποχρεώσεων με ευνοϊκούς όρους (χαμηλό επιτόκιο παράταση χρόνου αποπληρωμής κά). En caso de liquidación forzosa de activos excluye la primera casa y, en todo caso propiedad acaparamiento "kopsochronia" de diversos fondos. Régimen especial de acceso a la actividad de los trabajadores con la auto-gestión y formatos de colaboración y crear alianzas uniformes sostenibles para empresas similares, με συμμετοχή του κράτους στα κεφάλαια και στη διαχείριση, καθώς και θεσμοθέτηση εργατικού ελέγχου.

La) Para la consolidación global del sistema bancario y detener la producción de "préstamo roja", εφαρμογή εθνικοποίησης-κοινωνικοποίησης τραπεζών και ριζική στροφή στην ασκούμενη οικονομική πολιτική.!

5. ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΑΠΟΤΡΕΨΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟΥΣ;

Στο θέμα των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας, η άμεση αντίδραση πρέπει να είναι το σταμάτημα τους με νομικές παρεμβάσεις (πχ. άρνηση με εξώδικο του απαιτούμενου υπόλοιπου, αίτηση ανακοπής και προσωρινή διαταγή για ακύρωση διαταγής πληρωμής, άσκηση ανακοπής και αίτηση ασφαλιστικών μέτρων για αναστολή εκτέλεσης, επίκληση συνταγματικού δικαιώματος επαρκούς στέγασης κά). Ωστόσο αυτό δεν επαρκεί. Χρειάζεται η ανάπτυξη κινήματος αντίστασης στις γειτονιές, στις συνοικίες, όλη την Αθήνα και όλες τις πόλεις, με κεντρικό σύνθημα: «Σώστε την κατοικία, Πλειστηριασμοί STOP».!Ειδικότερα σε χώρους που γίνονται πλειστηριασμοί (Ειρηνοδικεία, κά) δημιουργία «ανθρώπινης αλυσίδας» και άσκηση πίεσης για την αποφυγή λήψης απόφασης. Σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει και η παρέμβαση συνδικαλιστικών και κοινωνικών οργανώσεων.