επιμέλεια

Κωνσταντίνα Ναθαναηλιδου

Το πρωί της 21ης Απρίλη οι πολιτες της Αθήνας αντίκρισαν Τανκς, στρατιωτικά οχήματα και περιπολίες στρατιωτικών στους δρόμους Το ραδιόφωνο από τα ξημερώματα μετέδιδε στρατιωτικά εμβατήρια και συνθήματα, που έκαναν λόγο για κάποια… επανάσταση, η οποία είχε κυριαρχήσει στα πολιτικά πράγματα.

Στις 6.30 π.μ. μεταδόθηκε ανώνυμη ανακοίνωση, στην οποία αναφερόταν ότι «λόγω της εκρύθμου καταστάσεως από του μεσονυκτίου ο στρατός ανέλαβε την διακυβέρνησιν της χώρας». ακολουθησε το βασιλικό διάταγμα, με το οποίο αναστέλλονταν τα άρθρα 5, 6, 8, 10, 11, 12, 14, 18, 20, 95 και 97 του Συντάγματος. Αυτό σήμαινε ότι δεν ίσχυαν πια οι διατάξεις που προέβλεπαν:

• Οτι κανένας δε συλλαμβάνεται χωρίς δικαστικό ένταλμα,
• Το δικαίωμα της ελεύθερης συγκέντρωσης προσώπων,
• Το δικαίωμα της ίδρυσης και συμμετοχής σε σωματεία,
• Το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου,
• Το απαραβίαστο της αλληλογραφίας.
• Το άρθρο 18 απαγόρευε την επιβολή θανατικής ποινής σε πολιτικά εγκλήματα και έτσι μπορούσαν πλέον να συσταθούν και να λειτουργήσουν, χωρίς ειδικό νόμο, έκτακτα στρατοδικεία.

με παράλληλη απαγόρευση κυκλοφορίας, ανάληψης χρημάτων από τις τράπεζες, διακοπή των μαθημάτων στα σχολεία, κλείσιμο του χρηματιστηρίου……

Η νύχτα είχε «γεννήσει» τη στρατιωτική δικτατορία.

Οι πραξικοπηματίες κατέλαβαν την εξουσία, θέτοντας σε εφαρμογή το ΝΑΤΟικό στρατιωτικό σχέδιο «Προμηθεύς» την επικαιροποίηση του η στρατιωτική ηγεσία και το παλάτι την είχαν αναθέσει στους Παπαδόπουλο και Μακαρέζο Το σχέδιο προέβλεπε σε περίπτωση «ερυθράς» απειλής, κομμουνιστικού κινδύνου.την κατάληψη νευραλγικών κτιρίων και εγκαταστάσεων από τον στρατό και την σύλληψη στελεχών της αριστεράς.

Πριν από τα μεσάνυχτα ο Παττακός έφτασε στη μονάδα του των τεθωρακισμένων στο Γουδί, που τη διοίκησή της είχε αναλάβει στις 12 Ottobre 1966. κάλεσε τον αξιωματικό ασφαλείας και του παρέδωσε τον σχετικό φάκελο ενισχυμένου συναγερμού, γνωστού στις χώρες του ΝΑΤΟ με την ονομασία «DROWSY dog», ώστε να τεθεί η μονάδα σε κατάσταση ετοιμότητας.

Στις 2.15 τα άρματα βγήκαν από το Γουδί και κινήθηκαν προς τα σημεία τα οποία είχαν προαποφασιστεί. Το επικαιροποίημενο σχέδιο «Προμηθεύς» με το όνομα «Ιέραξ 2» το οποιο προέβλεπε τι θα έκανε κάθε στρατιωτική μονάδα για την ανάληψη της εξουσίας από τους στρατιωτικούς σε περίπτωση που σημειωνόταν νέα πολιτική κρίση. άρχισε να εφαρμόζεται βήμα βήμα

Γρήγορα κατέλαβαν το Πεντάγωνο, τα βασικά υπουργεία και υπηρεσίες, τις τηλεπικοινωνίες και τους ραδιοσταθμούς. ενώ παράλληλα έκαναν συλλήψεις συνέλαβαν τον πρωθυπουργό Π. Κανελλόπουλο, υπουργούς, πολιτικούς ηγέτες, απλούς πολίτες, κυρίως, κομμουνιστές και αριστερούς. Σύμφωνα,με τους υπολογισμούς των πολιτικών κομμάτων και των ξένων δημοσιογράφων, μέχρι τις 30 Απρίλη οι συλλήψεις έφτασαν τις10.000 με 12.000 οι 6.118 εκτοπίστηκαν στη Γυάρο. Οι συλλήψεις οι βασανισμοί και οι εκτοπίσεις συνεχίστηκαν καθ ολην την επταετία

Το πραξικόπημα διευθύνθηκε από μια ηγετική ομάδα 15 στρατιωτικών – κατά βάση συνταγματαρχών και αντισυνταγματαρχών – στην πρωτοκαθεδρία της οποίας βρισκόταν ο συνταγματάρχης Γ.Παπαδόπουλος (ο δικτάτωρ), ο συνταγματάρχης Ν. Μακαρέζος και ο ταξίαρχος Στ.Παττακός.

Βασικό χαρακτηριστικό των οργανωτών του πραξικοπήματος ήταν πως όλοι τους ανήκαν και είχαν στενές σχέσεις με την ΚΥΠ, η οποία ήταν συνδεδεμένη με τη CIA..

Από το 1966 με την άνοδο των αποστατών η CIA τους προωθεί σε θέσεις-κλειδιά στην περιοχή των Αθηνών

Οι στρατηγοί προλαβαίνουν το παλάτι

Οι αντιθέσεις κυβερνήσεων -Ανακτόρων οξύνονταν Η επιβολή στρατιωτικής δικτατορίας σχεδιαζόταν και από το Παλάτι,το Σύνταγμα του 1952 άρθρο 91,το οποίο κατέλυσε η στρατιωτική δικτατορία, του εδινε αυτή την δυνατοτητα «Ο Βασιλεύς δύναται μετά πρότασιν του Υπουργικού Συμβουλίου εν περιπτώσει εμπολέμου καταστάσεως ή επιστρατεύσεως ένεκεν εξωτερικών κινδύνων ή σοβαράς διαταραχής ή εκδήλου απειλής της δημόσιας τάξεως και ασφαλείας της χώρας εξ εσωτερικών κινδύνων να αναστείλη διά Βασιλικού Διατάγματος εις όλην την επικράτειαν ή εις μέρος αυτής την ισχύν των άρθρων 5, 6, 8, 10, 11, 12, 14, 20, 95 και 97 του Συντάγματος ή τινών τούτων και θέτων εις εφαρμογήν τον εκάστοτε ισχύοντα Νόμον “περί καταστάσεως πολιορκίας” να συστήση εξαιρετικά δικαστήρια…»

Η επιδίωξη όμως των ΗΠΑ ήταν να δημιουργήσουν στην Ελλάδα ένα καθεστώς τέτοιο που όχι απλά θα εκτελούσε χωρίς αμφισβητήσεις κι επιφυλάξεις τις εντολές της, αλλά ταυτόχρονα θα μπορούσε να καταστείλει τις μαζικές λαϊκές αντιδράσεις.

Εκτιμούσαν ότι η εκμετάλλευση της γεωστρατηγικής θέσης της Ελλάδας, ιδίως σε σχέση με την τότε Σοβιετική Ενωση καθώς και. με τις στρατηγικές επιδιώξεις, στην περιοχή της Εγγύς και Μέσης Ανατολής και τη ΝΑΤΟική λύση στο Κυπριακό την οποία επιδίωκαν,απαιτούσε σίγουρες λύσεις. και ότι η δικτατορία που θα προερχόταν από το Παλάτι, όχι μόνο δε θα τις έλυνε αλλά θα περιέπλεκε σε επικίνδυνο βαθμό τα προβλήματα που ήθελαν να λύσουν.

Για αυτό παραμέρισαν τη χούντα των στρατηγών(Παλατιού) και εγκαθίδρυσαν τη χούντα των συνταγματαρχών

Ο Κ. Καραμανλής θιασώτης της κοινοβουλευτικής εκτροπής

Από το 1966 ο Κ. Καραμανλής υποστήριζε: «Να σχηματισθή κυβέρνησις από ικανά και κατάλληλα διά την περίστασιν πρόσωπα, η οποία να εξουσιοδοτηθή από τη Βουλήν,ή, της Βουλής αρνουμένης, από τον βασιλέα, όπως ασκούσα εκτάκτους εξουσίας και εντός ευλόγου χρόνου: Προβή εις τολμηράν αναθεώρησιν του Συντάγματος (…)Αποκαταστήση τας ουσιαστικάς και ψυχολογικάς συνθήκας ομαλού και ηρέμου εθνικού βίου (…) Ρυθμίση ή θέση τουλάχιστον υπό έλεγχον το Κυπριακόν (…) Προκηρύξη δημοψήφισμα διά την επικύρωσιν των ανωτέρω υπό του λαού και διενεργήση εν συνεχεία εκλογάς»

Όταν επιβλήθηκε η στρατιωτικής δικτατορίας. σε επιστολή του στις 8 Settembre 1967 προς τον αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ιάκωβο, έγραφε:

.«…δεν εξεπλάγην όταν επληροφορήθην το κίνημα της 21ης Απριλίου. Εξεπλάγην όμως για τη μορφήν που έλαβε, δεδομένου ότι εκείνο το οποίον θα ηδύνατο να αναμένεται ήτο η επέμβασις του στρατού κατά το προηγούμενον της Τουρκίας και με σκοπόν να κατασιγάση τα πάθη, να μεταρρυθμίση το Σύνταγμα και να αποκαταστήση εν συνεχεία τη λαϊκήν κυριαρχία»Διότι το θέμα δεν είναι να επανέλθωμεν εις την ομαλότητα διά της αποτυχίας της επαναστάσεως, αλλά διά της επιτυχίας της. (…) Διότι δε θα σημαίνη βέβαια αποκατάστασιν της ομαλότητος η επάνοδος εις την υφισταμένην προ του κινήματος κατάστασιν. Το τελευταίο δε αυτό έχει βαρύνουσαν σημασίαν, δεδομένου ότι συνιστά τον πυρήνα του προβλήματος»

η αμερικανική ανάμειξη μέσα από τα απόρρητα αρχεία

του Στέιτ Ντιπάρτμεντ

9 July 1965 σε τηλεγράφημα της Πρεσβείας στην Αθήνα προς το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κωδικός 1725Ζ, γίνεται σαφής η επίγνωση εκ μέρους των Αμερικανών του γεγονότος ότι ο βασιλέας Κωνσταντίνος ήταν«προετοιμασμένος» να επιβάλει «μια στρατιωτική κυβέρνηση, αν δε σχηματιστεί μια κυβέρνηση ικανοποιητική, πρόθυμη και ικανή να αντιμετωπίσει τις διαδηλώσεις και τις απεργίες που οι Παπανδρέου ή/και η αριστερά μπορεί να διοργανώσουν»την πρόθεση του βασιλιά να επιβάλει εκτροπή, στη σύγκρουση του με τον Γεώργιο Παπανδρέου, τη χαρακτηρίζει«τραγωδία για την Ελλάδα, από την οποία μόνο οι Κομμουνιστές θα επωφελούνταν».

20 Agosto 1965 τηλεγράφημα κωδικός 1825Ζ,

«Για πρώτη φορά οι συμμορίτες του πολέμου Κομμουνιστές δεν είναι απομονωμένοι… συγκλίνουν με πολύ μεγαλύτερες λαϊκές μάζες… είναι δύσκολο να γίνει σαφές ποια είναι Κομμουνιστική διαδήλωση και ποια όχι… τα συνθήματα είναι σχεδόν ταυτόσημα,εκτός από το ότι οι Κομμουνιστές έξυπνα εισάγουν αυτοσχέδια συνθήματα για μη Ελληνικά ζητήματα, όπως το Βιετνάμ, ο “ιμπεριαλισμός” κ.ά… οι κομμουνιστές συχνά ηγούνται των διαδηλώσεων και είναι σε θέση να ελέγχουν τις διαδηλώσεις».

Στις 7Μαρτίου 1966 Σε αναφορα της CIA «η πηγή» της CIA σχολίαζε «Ο (αρχηγός ΓΕΣ) Σπαντιδάκης είναι γενικά ενήμερος για τη δεξιά στρατιωτική ομάδα, αλλά νομίζει ότι βρίσκεται κοντά στο δικό του τρόπο σκέψης για την αναγκαιότητα μιας στρατιωτικής επέμβασης, δηλαδή ότι ο βασιλιάς θα πρέπει ν’ αναλάβει τον έλεγχο της κατάστασης με τη βοήθεια του στρατιωτικού νόμου. Γι’ αυτό κάνει τα στραβά μάτια για πολλές μεταθέσεις που τώρα πραγματοποιούνται».

από τα μέσα του 1966 τα έγγραφα αποκαλύπτουν την δράση της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα και της CIA για την «μυστική επιχείρηση χρηματοδότησης μετριοπαθών υποψηφίων».

Η επιχείρηση ήταν γνωστή ως «Επιτροπή 303», με κύρια ενασχόλησή τον «επηρεασμό των ελληνικών εκλογών», όπου προβλέφτηκε και η παροχή 200.000 έως και 300.000 δολαρίων προς διάφορους πολιτικούς…

Ο τότε σταθμάρχης τηςCIA,Τζακ Μόρι, εκτιμούσε και υποστήριζε ότι «η αμερικανική ανάμειξη μπορεί να μην εξασφάλιζε τη νίκη σε κάποιον συγκεκριμένα, οπωσδήποτε όμως θα επηρέαζε το αποτέλεσμα».

 

Στις 13 Δεκεμβρίου 1966 «η ηγεσία» της δεξιάς συνωμοτικής ομάδας -σύμφωνα με τηCIA- «συναντήθηκε μυστικά» στο σπίτι του Ι. Λαδά. Η ηγεσία αναφερόταν ως Επαναστατικό Συμβούλιο και αποτελείτο από τους: Γ. Παπαδόπουλο, Ι. Λαδά, Δ.Σταματελόπουλο, Δ. Ιωαννίδη, Ι. Λέκκα, Μ. Ρουφογάλη, Ι. Μέξη.

.

Στις 6 Φεβρουαρίου 1967 ο ειδικός αναλυτής του τμήματος Πληροφοριών και Ερευνας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Χαρίλαος Λαγουδάκης υπέβαλε ένα μνημόνιο στον προϊστάμενό του όπου έγραφε: «Από τις 19 Giugno 1965, το τμήμα Εγγύς Ανατολής έχει λάβει γνώση περίπου 15 αναφορών της CIA από διάφορες πηγές για την αποκαλούμενη Δεξιά Ελληνική Στρατιωτική Συνωμοτική Ομάδα.

Η τελευταία αναφορά είχε ημερομηνία 23 Ιανουαρίου 1967. Το Δεκέμβριο του 1966αναφέρθηκε ότι ο Παπαδόπουλος είπε πως μετά την εγκαθίδρυση μιας δικτατορίας θα επιδιώξει την υποστήριξη των ΗΠΑ για να εκπληρώσει κοινωνικά και οικονομικά μέτρα που μπορεί να αποτρέψουν την παρούσα τάση προς την Αριστερά». Η πρώτη συνάντηση των συνωμοτών το 1967 πραγματοποιήθηκε στις 4 Ιανουαρίου και «κύριος ομιλητής» ήταν και πάλι ο «συνταγματάρχης Παπαδόπουλος». Ο Λαγουδάκης κατέληξε τονίζοντας ότι δεν υπάρχει πληροφόρηση γι’ αυτή τη στρατιωτική ομάδα εκτός τηςCIA.

 

9 Marzo 1967 τηλεγράφημα από τη CIA , αναφέρει ότι Αμερικανός πράκτορας ήρθε σε επαφή με το στρατηγό Γρηγόρη Σπαντιδάκη, τότε αρχηγό ΓΕΣ, ο οποίος του αποκάλυψε ότι «τις τελευταίες δέκα ημέρες διάφοροι αξιωματικοί σε θέσεις-κλειδιά βρίσκονταν σε άτυπη επιφυλακή, στο πλαίσιο της πρώτης φάσης εφαρμογής του σχεδίου “Ιέραξ 2″». για τον ίδιο λόγο30-35 αξιωματικοί μεσαίων βαθμών έχουν μετατεθεί στην Κεντρική Στρατιωτική Διοίκηση στην Αθήνα…

«Το σχέδιο “Ιέραξ 2″ είχε τεθεί σε εφαρμογή λόγω της ανησυχίας του παλατιού γύρω από την πολιτική κατάσταση». Ο Σπαντιδάκης ανέφερε ότι μεταξύ των άλλων οι αξιωματικοί που «έπρεπε να έρχονται σε καθημερινή επαφή μαζί του και να βρίσκονται σε επιφυλακή ήταν ο συνταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος, ο ταξίαρχος Πανουργιάς κ.ά.».

Στο ίδιο τηλεγράφημα διαφαίνεται σαφώς ο ρόλος του υπασπιστή του τότε βασιλέα Κωνσταντίνου, του Μιχάλη Αρναούτη, ο οποίος έδωσε την εντολή για την ενεργοποίηση του σχεδίου «Ιέραξ 2» στην Αεροπορία

24 Marzo 1967 Η πρεσβεία της Αθήνας σε τηλεγράφημά της υποστήριζε: «Είναι βέβαιον ότι υπάρχει ένα σχέδιο στρατιωτικής επέμβασης αλλά δεν έχουμε στοιχεία που να δείχνουν ότι η στρατιωτική ηγεσία προωθεί τη συνταγματική εκτροπή. Αντιθέτως πιστεύουμε ότι ο στρατός δεν θα επιχειρήσει μόνος του να επιβάλει τη δικτατορία αλλά θα τη στηρίξει εφόσον ο βασιλεύς αποφασίσει υπέρ αυτού του τύπου καθεστώτος».

Η CIA στέλνει πληροφορίες για τη συνωμοτική ομάδα του Παπαδόπουλου ως και τον Μάρτιο του 1967. Η πληροφόρηση διεκόπη τότε αιφνιδίως ή γιατί η ομάδα αποφάσισε να λειτουργεί με μεγαλύτερη ακόμη συνωμοτικότητα ή γιατί η CIA δεν ήθελε να αποκαλύψει τη δράση της στα τελευταία στάδια της προετοιμασίας του πραξικοπήματος

3 Aprile 1967 επείγον τηλεγράφημα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ του υφυπουργού Στιούαρτ Ρόκγουελ προς τον πρέσβη Φίλιπ Τάλμποτ για το ενδεχόμενο της συνταγματικής εκτροπής εκ μέρους του Κωνσταντίνου, «η αμερικανική αντίδραση δεν μπορεί να προκαθοριστεί αλλά θα εξαρτηθεί από τις συνθήκες που θα ισχύουν εκείνη τη στιγμή».

21 απριλιου1967 ο Τάλμποτ στελνει τηλεγραφημα στον Λευκό Οίκο και αναφέρει ότι «βάσει των πληροφοριών, που εξακολουθούν να είναι αποσπασματικές, σχημάτισα την εντύπωση ότι το πραξικόπημα εκδηλώθηκε σήμερα το πρωί από μικρή ομάδα στρατιωτικών, στην οποία δε μετείχαν το Ανώτατο Επιτελείο, ο Βασιλεύς ή οι πολιτικοί ηγέτες».

στις 28 Aprile ο Τάλμποτ συναντάτε με τον Στυλιανό Παττακό,σημειώνει ο Τάλμποτ «θα είναι φίλος μας ακόμη και εάν εμείς δεν ήμασταν φίλοι του».

Οι Αμερικανοί δίνουν το «χρίσμα» στη χούντα

Τον Ιούλιο του ο Ντιν Ράσκ,ο Υπουργός των Εξωτερικών των Η.Π.Α., εισηγήθηκε την μερική άρση του αποκλεισμού αποστολής βαρέων όπλων, χωρίς να αρθεί πλήρως.

Είχε προηγηθεί η συνεργασία του καθεστώτος στον πόλεμο των έξι ημερών με το να επιτρέψει τη χρήση των αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα..

οι διαμαρτυρίες όμως του προοδευτικού κόσμου οδήγησαν τις κυβερνήσεις των κρατών -μελών του ΝΑΤΟ σε επιφυλακτική στάση απέναντι στο καθεστώς.

Οι ανησυχίες της χούντας αυξάνονται την Πρωτοχρονιά του1968, όταν οι πρέσβεις των ΝΑΤΟικών χωρών δεν προσέρχονται στη Μητρόπολη για τη δοξολογία του νέου έτους.

στις 6 Γενάρη 1968 Ο Γ. Παπαδόπουλος στέλνει προσωπική επιστολή στον Πρόεδρο των ΗΠΑ Λίντον Τζόνσον, μέσω του Ελληνοαμερικανού επιχειρηματία Τομ Πάπας. τη σύνδεση του Τομ Πάππας με τη χούντα την είχε κάμει ο κοινός φίλος τους Ιάκωβος (ΣΙΑκωβος

Στις 13 Γενάρη, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στέλνει απόρρητο τηλεγράφημα στην αμερικανική πρεσβεία της Αθήνας, στο οποίο τονίζει χωρίς περιστροφές:

«1. Αποφασίσαμε να κινηθούμε βραχυπρόθεσμα προς μία σχέση συνεργασίας με το καθεστώς της Αθήνας. Το σχέδιό μας είναι πρώτον να συμβουλευτούμε εντός της βδομάδας στην Ουάσιγκτον με τους εκπροσώπους του ΝΑΤΟ και έπειτα να σας εξουσιοδοτήσουμε να κάνετε επίσημο τηλεφώνημα στον Πιπινέλι.Η τυπική επαφή με τους υπουργούς της χούντας δε θα πρέπει να εξουσιοδοτηθεί για την ώρα αλλά είναι ορατή ως το επόμενο βήμα.

2.Η απόφαση βασίζεται στο γεγονός πως το καθεστώς που έχει τον έλεγχο της χώρας, και στην πεποίθηση πως θα πρέπει τώρα εμείς να επωφεληθούμε τα μέγιστα απ’ την παρούσα πολιτική και απ’ το γεγονός πως έχουμε συμφέροντα στην Ελλάδα που χρήζουν προσοχής.

3.Δε σκοπεύουμε να κάνουμε επίσημες ανακοινώσεις, και θα φροντίσουμε να αποφύγουμε δημοσίως συζητήσεις για το εάν θα αναγνωρίσουμε το καθεστώς. Σχεδιάζουμε να αναλάβουμε τις σχέσεις εργασίας στη βάση της ντε φάκτο κατάστασης ελέγχου…».

Στις 23 Γενάρη, ο Αμερικανός πρεσβευτής Φίλιπ Τάλμποτ επισκέπτεται τον υπουργό Εξωτερικών της χούντας Π. Πιπινέλη και του ανακοινώνει την απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης για την αποκατάσταση πλήρων διπλωματικών σχέσεων με το καθεστώς των συνταγματαρχών.

Και με δημόσια δήλωση του “…νόμιμο το στρατιωτικό καθεστώς στην Ελλάδα“,αναγνωρίζει το καθεστώς

 

Στις 27 Γεναρη : Τέσσερις ημέρες μετά τη δήλωση του Τάλμποτ, ο Άγγλος πρέσβης στην Αθήνα Μάικλ Στιούαρτ δήλωσε: “…Ναι, είναι αναγνώρισις δεδομένου ότι η παρούσα ελληνική κυβέρνησις πληροί όλες τις προϋποθέσεις τις οποίες απαιτεί η κυβέρνησίς μου προκειμένου να αναγνωρίσει ξένες κυβερνήσεις.Δηλαδή ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο στην χώρα.”. Η Αγγλία είναι η 2η χώρα που αναγνώρισε το καθεστώς της Αθήνας

Λίγες μέρες αργότερα, ο Παπαδόπουλος λαμβάνει μια εξαιρετικά θερμή επιστολή από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, όπου ο Λ.Τζόνσον γράφει, compresi, στον δικτάτορα, τον οποίο αναγνωρίζει πανηγυρικά ως πρωθυπουργό της χώρας:

«Αγαπητέ κ.πρωθυπουργέ

…Είμαι ευγνώμων γιατί έχετε συνειδητοποιήσει τα διλήμματα που αντιμετωπίζουν οι δημοκρατικές χώρες, λόγω της αιφνιδιαστικής αλλαγής κυβέρνησης στη χώρα, στις 21 Απριλίου 1967… Η κυβέρνησή μου βρίσκει ότι ορισμένα από τα μέτρα που έχετε λάβει είναι θετικά για την αποκατάσταση κανονικών συνθηκών στην ελληνική πολιτική και κοινωνική ζωή… Οπως γνωρίζετε,κ. πρωθυπουργέ, οι χώρες μας έχουν πολλές κοινές αξίες. Εχουμε μια μακρά και παραγωγική σχέση, βασισμένη σε κοινούς στόχους και δεσμούς. Πρόκειται για μια σχέση μεγίστης σημασίας για εμάς τους Αμερικανούς…».

Μετά την επιστολή Τζόνσον, η μια μετά την άλλη, οι κυβερνήσεις των ΝΑΤΟικών κρατών ξεχνούν τις επιφυλάξεις τους και προχωρούν στην πλήρη αναγνώριση της χούντας.

 

το μεγάλο φαγοπότι οι σκανδαλώδεις συμβάσεις

Το φιλέτο των σκανδάλων της «επταετίας» ήταν οι μεγάλες«αναπτυξιακές» συμβάσεις
Η αμερικανική πολυεθνική Litton
Η πρώτη υπογράφηκε με την αμερικανική πολυεθνική Litton (15.5.67), για «παροχήν υπηρεσιών οργανώσεως και διεκπεραιώσεως της οικονομικής αναπτύξεως ορισμένων περιοχών εις Κρήτην και Δυτικήν Πελοπόννησον»

Είχε προταθεί και το 1966 απ’ την κυβέρνηση των αποστατών (κυρίως τον Μητσοτάκη), αλλά λογω των αντιδράσεων των άλλων πολιτικών δυνάμεων δεν ψηφίστηκε.

Βάση της σύμβασης η Litton θα εισέπραττε όλα τα έξοδα που θα έκανε συν κέρδος 11% και προμήθεια 2% επί των κεφαλαίων ή των δανείων που θα έφερνε, ύψους 800.000.000 δολαρίων. Ως «προκαταβολή», το δημόσιο της κατέβαλε 1.200.000 dollari
το«επενδυτικό πακέτο» δεν πραγματοποιήθηκε η αμοιβή όμως κατεβλήθη

ο Ρόμπερτ Αλαν, υπεύθυνος του γραφείου της εταιρείας στην Αθήνα στο περιοδικό «Ramparts» παραδεχόταν ότι «το κέρδος μας είναι φυσικά δυσανάλογα μεγάλο, επειδή δεν έχουμε κάνει βασική επένδυση»

Η σύμβαση λύθηκε στις 15.10.69, με καταβολή από το κράτος των δαπανών της εταιρείας -συν 11%- (ΦΕΚ 1969/Α/268).

Η επίσημη δικαιολογία ηταν«αι ελληνικαί υπηρεσίαι είναι εις θέσιν να συνεχίσουν άνευ ειδικής εξωτερικής βοηθείας τας προσπαθείας δια την ανάπτυξιν» (Βήμα, 16.10.69).

Εγνατία Οδός

Ο Μακαρέζος υπέγραψε σύμβαση με τον αμερικανό εργολάβο Ρόμπερτ Μακντόναλντ για την κατασκευή της Εγνατίας οδου , (ΦΕΚ 1969/Α/15). Το δημόσιο έβαζε 45 απ’ τα 150 εκατομμύρια δολάρια του έργου ,επισης «διευκόλυνε» τον «επενδυτή» με ομόλογα 80.000.000 κι εγγυόταν για τα δάνειά του

. Το έργο θα γινόταν από έλληνες υπεργολάβους, ενώ ο «ανάδοχος» θα φρόντιζε για μελέτες και δάνεια, εισπράττοντας αμοιβή 14% επί των εξόδων (συμπεριλαμβανόμενης της δημόσιας χρηματοδότησης!) «εν είδει προκαταβολής».του έδωσαν 4.500.000 dollari

«Εάν κατά την διάρκειαν της μελέτης ήθελεν διαπιστωθή» από τον ίδιο πως 150 εκατομμύρια δεν αρκούν, μπορούσε είτε να ψάξει γι’ άλλα είτε απλά να «θεωρηθή εκτελέσας την σύμβασιν άμα τη συμπληρώσει της κατασκευής τμήματος της οδού, ούτινος η αξία ανέρχεται εις δολλ. ΗΠΑ 150.000.000» (άρθρο 1§4).

Τελικά, δε βρήκε ούτε τα προβλεπόμενα κι έφυγε, αφού το δημόσιο επιβαρύνθημε με 1 ½ δις δρχ. . Στον αμερικανό McDonald πληρώθηκαν 39 εκατ. δολάρια συν 33,4 εκ. σε ομόλογα ελληνικού δημοσίου για να.μη φτιάξει την Εγνατία Οδό

Τομ Πάππας

Ο ελληνοαμερικανός Τομ Πάππας ήταν ήδη παρών με το διϋλιστήριο της ESSO στη Θεσσαλονίκη, επένδυση του 1962 η οποία είχε καταγγελθεί ως σκανδαλωδώς προνομιακή.. Το φθινόπωρο του ’64, , η κυβέρνηση επέβαλλε στον Πάππας τροποποίηση της συγκεκριμένης σύμβασης

Τα χρέη της ESSO,στο δημόσιο χαρίστηκαν από την χούντα

Το Μάιο του 1972, η χούντα όχι μονο τον απάλλαξε από τις αντισταθμιστικές υποχρεώσεις που είχε αναλάβει, για ανέγερση έξι αγροτοβιομηχανικών μονάδων σε διάφορα σημεία της χώρας (ΦΕΚ 1972/Α/72).αλλα του εδωσε και το μονοπώλιο του δικαιώματος αγοράς της ντομάτας της Δυτικής Ελλάδας

E 1968 του έδωσε άδεια για τα εργοστάσια της Coca Cola, που οι κοινοβουλευτικές κυβερνήσεις δεν ενέκριναν, ως ανταγωνιστικά προς τη ντόπια παραγωγή αναψυκτικών (ΦΕΚ 1968/Α/201). η αμερικανική πολυεθνική προσπαθούσε για μια δεκαετία να μπει στην ελληνική αγορά

ο Πάππας πρωταγωνίστησε, ανακυκλώνοντας κονδύλια της CIA για το χρηματισμό του Νίξον απ’ τους δικτάτορες, η χούντα ενίσχυσε το ταμείο της προεκλογικής εκστρατείας του Νίξον (για την αναμέτρηση του 1968) με 549.000δολάρια

διυλιστήρια

Οι μνηστήρες για το 3ο διυλιστήριο ήταν οι Ωνάσης, Νιάρχος, Βαρδινογιάννης, Ανδρεάδης, Λάτσης. Ο Παπαδόπουλος τάχθηκε αποφασιστικά υπέρ του Ωνάση, σε βίλα του οποίου (στο Λαγονήσι) έμενε αντί συμβολικού ενοικίου, ενώ ο Μακαρέζος υπέρ του Νιάρχου. Η σύγκρουση έφτασε στα άκρα, με απόπειρες πραξικοπημάτων κι έκτακτους ανασχηματισμούς. Τελικά ο Ωνάσης παραιτήθηκε , ακυρώνοντας τη «μεγαλειώδη» σύμβαση που είχε υπογράψει και παίρνοντας πίσω την εγγύησή του,

Το 3ο διυλιστήριο μοιράστηκε μεταξύ Ανδρεάδη και Λάτση (ΦΕΚ 1972/Α/130) κι ένα 4ο παραχωρήθηκε στο Βαρδινογιάννη (ΦΕΚ 1972/Α/181).

.Ένα άλλο μεγάλο σκάνδαλο ήταν των σάπιων κρεάτων.. Ο υπουργός εμπορίου Μπαλόπουλος έκανε λαθρεμπόριο με σάπια κρέατα από τη Ροδεσία που για μήνες τα διοχέτευε στην εγχώρια αγορά

. Μεγάλο σκάνδαλο ήταν η προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας και πετρελαίου στο 1/3 του κόστους από τη ΔΕΗ της εταιρείας ΠΕΣΙΝΕ -Αλουμίνιο Ελλάδος ΑΕ

Σκανδαλώδες ήταν και το φορολογικό καθεστώς για τους εφοπλιστές. Με σειρά νόμων (Ν. 89/67, 378/68, 465/68 κλπ) οι φόροι στη ναυτιλία μειώθηκαν σε ελάχιστα επίπεδα (ενώ τα κέρδη τους είχαν εξαπλασιαστεί την επταετία), οι εφοπλιστές απολάμβαναν το προνόμιο εξαίρεσης από οποιονδήποτε φόρο εισοδήματος και κρατήσεις

E 1970 οι δικτάτορες θεσμοθέτησαν τη στεγαστική αποκατάσταση «αξιωματικών διαδραματισάντων εξέχοντα ρόλον» στο πραξικόπημα

ομολογιακό δάνειο της χούντας - Λάτσης

η χούντα είχε επιβάλει «ομολογιακό δάνειο» για τη «σωτηρία» του έθνους όλοι οι μεγιστάνες, τραπεζίτες, βιομήχανοι, εφοπλιστές, έτρεξαν «προθύμα» να προσφέρουν. όχι με το αζημίωτο όπως είδαμε

Χαρακτηριστική και αποκαλυπτική είναι η επιστολή που έστειλε ο εφοπλιστής Γιάννης Λάτσης, με την οποία συνόδευε την προσφορά του:

«Ο Ελλην εφοπλιστής κ. Ιωάννης Λάτσης απέστειλε την ακόλουθον επιστολήν προς τον Διοικητήν της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος κ. Ιωάννην Παρασκευόπουλον

“Κύριε Πρόεδρε,

Ελαβον την επιστολήν σας της 16ης Οκτωβρίου 1967, της οποίας το περιεχόμενον μετά προσοχής διεξήλθον.

Είμαι πολύ ευτυχής που μία προσωπικότητα του υμετέρου κύρους και ήθους διαπιστώνει και βεβαιοί το πνεύμα περισυλλογής και φειδούς που ακολουθείται από τον εντιμότατον υπουργόν Συντονισμού κ. Ν. Μακαρέζον, διότι συμπίπτει και εγώ προσωπικώς να έχω σχηματίσει την αυτήν πεποίθησιν αφ’ ής το πρώτον είχον την τιμήν να τον συναντήσω.

Το θέμα της οικονομικής αναπτύξεως και προόδου της Χώρας μας δεν αφορά μόνον ούτε τον εντιμότατον υπουργόν Συντονισμού, ούτε υμάς.

Αφορά καθολικώς όλον τον Ελληνικόν Λαόν και ειδικώτερον αυτούς που αφ’ ενός μεν αντιλαμβάνονται τη σημασία του, αφ’ ετέρου δε δύνανται να βοηθήσουν.

Η δική μας επιχείρησις, πρώτη πάντοτε εις τα εθνικά προσκλητήρια, θα συμμετάσχει και τη φοράν αυτήν εις το εν λόγω δάνειον με ποσόν 300.000 δολαρίων, ολόκληρον εις συνάλλαγμα. Εκ του ποσού τούτου το ήμισυ θα καλυφθή υπό της μητρός επιχειρήσεως Αθηνών, το δε υπόλοιπον ήμισυ από τας εν τω κόσμω αδελφάς εταιρείας.

Διατελώ

με αγάπην και εκτίμησιν

ΓΙΑΝΝΗΣ Σ. ΛΑΤΣΗΣ»

Για τη σύμβαση των διυλιστηρίων o Λατσης απάντησε στους επικριτές του λέγοντας ότι πάνω απ’ όλα είναι επιχειρηματίας: «Oι επιχειρήσεις δεν πολιτεύονται. Eγώ είχα σύμβαση με την ελληνική κυβέρνηση. Δεν ξέρω χούντα και ξεχούντα. Δεν μ’ ενδιαφέρει πώς έγινε η κυβέρνηση αυτή».

πολιτικές εξελίξεις γεγονότα και αιτίες που οδήγησαν

στην δικτατορία

Το ΚΚΕ στο 9ο Συνέδριό που εγινε ένα μηνα μετα το πολυτεχνειο το δεκεμβριο του 1973 στο Α. Βερολίνο (είναι το πρωτο συνεδριο μετα τη διασπση που εγινε στη 12^η ολομελεια του1968 ) εκτιμώντας τη συγκεκριμένη περίοδο αναφέρει στην απόφασή του τα εξής:

«Οι πιο αντιδραστικές δυνάμεις της ολιγαρχίας,το Παλάτι και οι Αμερικάνοι ιμπεριαλιστές, ανησυχώντας από την άνοδο του λαϊκού και, γενικότερα του δημοκρατικού κινήματος, και ενθαρρημένες από την πολιτική των υποχωρήσεων και των συμβιβασμών της ΕΚ με τη Δεξιά, οργάνωσαν από την επαύριο ακόμα των εκλογών την αντεπίθεσή τους. Γρήγορα άρχισε και πάλι η προώθηση στο προσκήνιο της στρατοκρατίας και όλου του κρατικού και παρακρατικού- τρομοκρατικού μηχανισμού. Χαρακτηριστικές ενέργειές τους ήταν οι προβοκάτσιες στο Γοργοπόταμο, στον Εβρο κλπ. (σ.σ. πρόκειται για τη νάρκη που έσκασε στο γιορτασμό της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοπόταμου στα 1964 με νεκρούς και τραυματίες και για το γνωστό σαμποτάζ του Γ. Παπαδόπουλου μετέπειτα δικτάτορα,που έριξαν ζάχαρη στα ρεζερβουάρ βενζίνης των τανκς).

Η αντεπίθεση των συντονισμένων δυνάμεων της αντίδρασης βρήκε την ανοιχτή εκδήλωσή της στο παλατιανό πραξικόπημα της 15ης του Ιούλη 1965. Κύριος στόχος του παλατιανού πραξικοπήματος ήταν το χτύπημα του ανερχόμενου εργατικού και λαϊκού – δημοκρατικού κινήματος.

Με το παλατιανό πραξικόπημα του 1965 σημειώθηκε στροφή στην πολιτική κατάσταση προς τα δεξιά. Στην κυβέρνηση βρέθηκαν δυνάμεις που στηρίζονταν αποκλειστικά στη Δεξιά και στο Παλάτι. Συντελέστηκε παραπέρα συγκέντρωση της εξουσίας στα χέρια της στρατοκρατίας και της Αυλής. Το παλατιανό πραξικόπημα αποτέλεσε στην ουσία τον πρόδρομο της φασιστικής δικτατορίας των συνταγματαρχών…

Μετά τον Ιούλη του 1965, ολόκληρο το 1966 και τους πρώτους μήνες του 1967, σημειώνεται σοβαρό απεργιακό κίνημα των εργατών και υπαλλήλων γύρω από τις οικονομικές διεκδικήσεις τους. E 1965 απέργησαν 964χιλιάδες εργάτες και υπάλληλοι με αποκορύφωμα την πολιτική απεργία της 27 του Ιούλη 1965, που αγκάλιασε 350 χιλιάδες εργαζόμενους. Στα 1966 οι απεργοί έφτασαν το ένα εκατομμύριο εξακόσιες χιλιάδες. Και στο πρώτο τρίτο του 1967ξεπέρασαν τις 700 χιλιάδες (στους αριθμούς αυτούς υπολογίζουμε και τους εργάτες και υπαλλήλους που κατέβηκαν δυο και τρεις φορές σε απεργία). Παράλληλα, στο διάστημα 1965 – 1967 κινητοποιούνται εκατοντάδες χιλιάδες αγρότες. Ανάμεσα στις εκδηλώσεις αυτές είναι και η μαχητική κάθοδος των αγροτών της Μακεδονίας στη Θεσσαλονίκη και άλλες σοβαρές κινητοποιήσεις. Μπαίνουν σε κίνηση και βιοτέχνες, επαγγελματίες, επιστήμονες για τα ζητήματά τους. Πραγματοποιούνται σ’ όλες σχεδόν τις πόλεις της χώρας αγωνιστικές εκδηλώσεις ενάντια στον κίνδυνο ανώμαλων λύσεων.

Το χαρακτηριστικό γνώρισμα της κατάστασης στην περίοδο αυτή είναι η κυβερνητική αστάθεια, η αδυναμία της μονοπωλιακής ολιγαρχίας, της Αυλής και των Αμερικάνων ιμπεριαλιστών να επιβάλουν την αντιλαϊκή πολιτική τους με τα συνηθισμένα κοινοβουλευτικά μέσα, αλλά και η αδυναμία της εργατικής τάξης, των προοδευτικών δημοκρατικών δυνάμεων να δώσουν δημοκρατική διέξοδο στην κρίση. Σ’ αυτές τις συνθήκες, οι δυνάμεις της αντίδρασης προσανατολίζονταν σε ανώμαλες λύσεις. Μια μερίδα της ολιγαρχίας μαζί με το παλάτι, έχοντας την ενθάρρυνση ιμπεριαλιστικών κύκλων, προετοίμαζαν την επιβολή στρατιωτικής δικτατορίας με όργανα τη χούντα των στρατηγών. Ταυτόχρονα,μια άλλη μερίδα της ολιγαρχίας, με όργανό της τη χούντα των συνταγματαρχών, με την άμεση καθοδήγηση της αμερικάνικης ΚΥΠ και του Πενταγώνου και με σχέδιο του NATO, ετοίμαζε επίσης στρατιωτικό φασιστικό πραξικόπημα. Οι εξελίξεις στο χώρο της Εγγύς και Μέσης Ανατολής και η επιδίωξη των ΕΠΑ να στερεώσουν τις στρατηγικές τους θέσεις στην περιοχή αυτή, και να καταφέρουν άμεσα πλήγμα κατά των αραβικών λαών, επέδρασαν αποφασιστικά στο να προκριθεί και προωθηθεί το φασιστικό πραξικόπημα της 21 του Απρίλη.

Η Ένωση Κέντρου, με την πολιτική της εξυπηρέτησης των μονοπωλίων, την πολιτική υποχωρήσεων και συμβιβασμών απέναντι στη Δεξιά, το Παλάτι και τους ιμπεριαλιστές, με την άρνησή της να προχωρήσει στην εκκαθάριση του κρατικού μηχανισμού από τα φασιστικά στοιχεία και στον εκδημοκρατισμό των οργανώσεων των εργαζομένων, όταν ήταν στην εξουσία, με την επιμονή της στο διμέτωπο και στον αντικομουνισμό, υπέσκαπτε και αδυνάτιζε τις δημοκρατικές δυνάμεις και διευκόλυνε έτσι την αντίδραση και τους Αμερικανούς να πραγματοποιήσουν τα σχέδιά τους».

η αριστερά πιάστηκε στον ύπνο …..

Μεταξύ μιας απομακρυσμένης από την ελληνική πραγματικότητα κομματικής ηγεσιας του ΚΚΕ(esso 1958 στην 8^η Ολομέλειααποφάσισε να διαλύσει τις παράνομες κομματικές οργανώσεις της και να διαχυθούν στην ΕΔΑ) και μιας υπερβολικά φοβισμένης και ετεροπροσδιοριζόμενης από το μετεμφυλιακό πολιτικό σύστημα ηγεσίας της ΕΔΑ, φοβισμένης ακόμα και τη στιγμή που οι όροι της κοινωνικής και πολιτικής διαπάλης είχαν αλλάξει, το πολιτικό κενό που υπήρχε ήταν τεράστιο.

Η ΕΔΑ από τη μια πλευρά αποτελούσε την οργανωμένη και θεσμική έκφραση των κοινωνικών κινημάτων της δεκαετίας του ’60. από την άλλη πλευρά οι δομικές της ιδεολογικο- πολιτικές ακινησίες της την εμποδίζουν να λειτουργήσει ως ένας φορέας εγγύησης, των δημοκρατικών δικαιωμάτων

Είχε γίνει παράδοση για την ηγεσία της ΕΔΑ να κρατάει το λαϊκό κίνημα «στα υπό των Αρχών καθοριζόμενα πλαίσια», για να μη δίνει αφορμές στους αντιδραστικούς κύκλους να εκμεταλλεύονται τις παραβιάσεις των αστυνομικών διαταγών Είχε επικρατήσει η «αρχή» της «σώφρονος πολιτικής», όπως την ονομάτιζε ο Η. Ηλιού

Η στρατηγική γραμμή της ΕΔΑ χαραζόταν στη βάση της «συνεργασίας των δημοκρατικών δυνάμεων», κατά της «Δεξιάς». Όμως παρά τις επίμονες προσπάθειες της ΕΔΑ, η «Ένωση Κέντρου» δεν αποδεχόταν τη συνεργασία. παράλληλα ακροδεξιοί κύκλοι και ο βασιλιάς φοβόταν μια ανεπιθύμητη προοδευτική κυβέρνηση.

Ενώ υπηρχαν ενδειξεις για βίαιη κατάλυση των δημοκρατικών θεσμών, το ΚΚΕ πρόβαλλε ως άμεσο αίτημα τη νομιμοποίησή του και η ΕΔΑ τη συνεργασία των δημοκρατικών δυνάμεων.

Μέσα σε κλιμα πολιτικής αστάθειας στις 14.4-67.αιφνιδιαστικά, ο Κανελόπουλος διαλύει τη Βουλή και προκηρύσσει εκλογές για τις 28 Maggio.

Η αντίστροφη μέτρηση για το πραξικόπημα είχε αρχίσει

Οι λαθεμένες εκτιμήσεις από πλευράς του ΚΚΕ και της ΕΔΑ αναφορικά με το ενδεχόμενο πραξικοπήματος,( αν και είχαν προηγηθεί πολιτικές τοποθετήσεις για το ενδεχόμενο αναστολής της λειτουργίας της Βουλής, από πραξικοπηματικές κινήσεις του βασιλιά), επέφεραν εφησυχασμό και χαλάρωση στην ετοιμότητα των λαϊκών δυνάμεων Η ηγεσία δεν μερίμνησε να δημιουργήσει μηχανισμό, κανάλια επικοινωνίας σε περίπτωση δικτατορίας

Αντίθετα η ηγεσία , ψιθύριζε, μη μιλάτε για δικτατορία διότι οι μάζες στρέφονται προς την Ένωση Κέντρου.

Στο πνεύμα αυτό, στην ΕΔΑ γίνονταν συζητήσεις με θέμα «Γιατί δε θα γίνει πραξικόπημα» Ο Λ. Κύρκος διαβεβαίωνε όσους αγωνιούσαν ότι «το 1967 δεν είναι 1936» και η αρθρογραφία της «Αυγής» των τελευταίων ημερών είχε επικεντρωθεί ακριβώς σε αυτή την κατεύθυνση Λίγες μέρες πριν το πραξικόπημα, ο Ανδρέας Παπανδρέου καθησύχαζε την Αριστερά ότι το πραξικόπημα είχε πάρει αναβολή.

Η Αυγή κεντρικό όργανο της ΕΔΑ, στο φύλλο που τυπώθηκε τη νύχτα της 20^ης προς 21^η Aprile,. έγραφε στο κύριο άρθρο της: ‘Να γιατί δεν θα γίνει δικτατορία στην Ελλάδα.

Οι πραξικοπηματίες βρήκαν την πιο κατάλληλη στιγμή, τη στιγμή που όλες οι πολιτικές δυνάμεις ασχολούνταν με τις προετοιμασίες των εκλογών και πίστευαν στην ομαλή δημοκρατική διεξαγωγή τους, τη στιγμή του εφησυχασμού και της προσδοκίας ενός Δημοκρατικού αποτελέσματος που θα ερχόταν από τις εκλογές του Μάη.

Οι πραξικοπηματίες µε τον αιφνιδιασµό .κατάφεραν να επιβληθούν εύκολα πιάνοντας στην κυριολεξία στον ύπνο την πολιτική ηγεσία και να κρατήσουν τη χώρα για 7 ολόκληρα χρόνια στον «γύψο»

Οι πραξικοπηματίες δεν θα μπορούσαν να σταθούν ούτε για μια ώρα στην εξουσία χωρίς την αμερικανοΝΑΤΟική στήριξη.