Δ. Μπαμπασίκας

Η γεωπολιτική αξία της Ν.Α. Μεσογείου

Η Μεσόγειος αποτελεί θάλασσα μεγάλης γεωπολιτικής σημασίας. Ενώνει τρείς ηπείρους, την Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία. Η Ν.Α Μεσόγειος, όπου ανήκει και η χώρα μας, λόγω της γειτνίασής της με την Μέση Ανατολή,-περιοχή που συγκεντρώνει τα μεγαλύτερα πετρελαϊκά αποθέματα του πλανήτη- αποκτά πρόσθετη και ιδιαίτερη στρατηγική αξία.

Η χώρα μας καταλαμβάνει θέση κλειδί στην Ν.Α. Μεσόγειο, γιατί οριοθετεί τον υδάτινο δίαυλο επικοινωνίας δύο ζωτικών θαλασσών της Μαύρης Θάλασσας και της Μεσογείου και δύο ωκεανών του Ατλαντικού και Ινδικού. Είναι ένας χώρος, που από αρχαιοτάτων χρόνων ήταν στο στόχαστρο των μεγάλων δυνάμεων. Η θέση των στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων, τα περάσματα του Αιγαίου, τα στενά των Κυθήρων και της Καρπάθου, ανατολικά και δυτικά της Κρήτης, η Κύπρος και η Κρήτη, στην έξοδο της διώρυγας του Σουέζ, αποτελούν περιοχές μεγάλης στρατηγικής αξίας.

Η γεωπολιτική αξία της χώρας μας δεν πέρασε απαρατήρητη από τις μεγάλες δυνάμεις. Με διάφορους τρόπους, ακόμη και με δικτατορία, -46 χρόνια πέρασαν από τότε-, κατάφεραν να συντηρούν την εξάρτηση και την υποτέλειά της και να επιβάλλουν την κατοχή της Β. Κύπρου από την Τουρκία.

Για χρόνια τα θέματα της έρευνας των υδρογονανθράκων βρισκόταν στο περιθώριο. Ο λόγος της Αριστεράς για έρευνα έπεφτε στο κενό, ώσπου ξαφνικά εκεί που μιλούσαν για ψωροκώσταινα ανακάλυψαν με την έλευση της τρόικας τα τεράστια κοιτάσματα. Επιστημονικές αποδείξεις δεν υπάρχουν, δεν περιμένουν ούτε την ολοκλήρωση των ερευνών!! Η κοινή γνώμη σφυροκοπείται από τον τύπο και τις τηλεοράσεις, και φαίνεται να έχει πειστεί σε μεγάλο βαθμό για τον μεγάλο μας ορυκτό πλούτο. Η λέξη ΑΟΖ δεν είχε ξανακουστεί και ξαφνικά όλοι μιλούν γι’ αυτήν.

Οι ευκαιρίες η χώρα μας να πιέσει για ΑΟΖ στο Αιγαίο, το Ιόνιο και νότια της Κρήτης στα πλαίσια της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας, χαρίζονται έναντι ευτελών ανταλλαγμάτων!! Όταν οι ευνοϊκές συγκυρίες χάνονται και επιλέγονται οι δυσμενείς για την προώθηση τέτοιων θεμάτων αναρωτιόμαστε ποιόν εξυπηρετεί αυτή η πολιτική.

Το σύνολο των μεσογειακών κρατών συμπεριλαμβανομένων και των κρατών της Μαύρης Θάλασσας, έχει αποδεχτεί και εφαρμόσει την νέα Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, τουλάχιστον ως προς το σκέλος της διευρυμένης αιγιαλίτιδας ζώνης των 12ν.µ.. Μοναδική εξαίρεση η περίπτωση της Ελλάδας για το σύνολο των ακτών της, ηπειρωτικών και νησιωτικών, λόγω του casus belli από την Τουρκία, αλλά και της Τουρκίας, για την περίπτωση των ακτών της στο Αιγαίο Πέλαγος.

Το δίκαιο της Θάλασσας

Το νομικό πλαίσιο του διεθνούς δικαίου της θάλασσας βασίζεται στη διαίρεση της θάλασσας σε ζώνες, όπου το παράκτιο κράτος αλλά και τα άλλα κράτη διαθέτουν συγκεκριμένες εξουσίες και υποχρεώσεις. Το πραγματικό πρόβλημα με την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων δεν έχει να κάνει με την ανακήρυξη της ΑΟΖ, αλλά με την οριοθέτησή της με τα γειτονικά κράτη. Η οριοθέτηση της Υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ σε περιπτώσεις επικάλυψης, όπως π.χ. συμβαίνει στην περιοχή μας προκύπτει μέσα από διμερείς ή και πολυμερείς διαπραγματεύσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι δυνατή και Περιφερειακή διαπραγμάτευση. Οι κανόνες για την οριοθέτηση τόσο της ΑΟΖ όσο και της υφαλοκρηπίδας είναι ταυτόσημοι και η αρμοδιότητα, σε περίπτωση διαφοράς, είναι των διεθνών δικαστηρίων. Στην περίπτωση του Αιγαίου, η ύπαρξη των πολυάριθμων ελληνικών νησιών καθιστά το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας των νησιών ιδιαίτερα κρίσιμο. Τόσο η Σύμβαση του 1958 για την υφαλοκρηπίδα, όσο και η Σύμβαση του 1982 προβλέπουν ρητά και κατηγορηματικά ότι όλα τα νησιά που διαθέτουν οικονομική ζωή έχουν υφαλοκρηπίδα. Είναι αυτονόητο ότι η ορθή κατανόηση του νομικού πλαισίου, είναι εκ των ων ουκ άνευ, όχι μόνο για τη ουσιαστική διεξαγωγή ενός δημόσιου διαλόγου, αλλά και για τη λήψη των όποιων πολιτικών αποφάσεων .

Η Ελληνική ΑΟΖ Η ΑΟΖ κατά την Τουρκία

από εισήγηση του Γρηγ.Τσάλτα για την ΑΟΖ

Η επιδίωξη ν’ανοίξει ο δρόμος στην εκμετάλλευση πιθανών κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων

Οι πιέσεις να προσφύγουμε στην διευθέτηση των θαλασσίων συνόρων μας με τις γειτονικές χώρες εντείνονται. Η ΕΕ πιέζεται να μειώσει την ενεργειακή της εξάρτηση και επιδιώκει μια γρήγορη αξιοποίηση των όποιων ενεργειακών πηγών, «αδιαφορώντας» για τον τρόπο, που αυτό μπορεί να προκύψει. Στην τελευταία σύνοδο 22/5/13, που είχε σαν αντικείμενό της ενεργειακά θέματα, δεν υπήρξε καμμία συγκεκριμένη απόφαση στήριξης της χώρας μας, όπως πχ: η άρση του Casus Beli από την Τουρκία και προτροπή για υιοθέτηση του Δικαίου της θάλασσας για την επίλυση των διαφορών από τα εμπλεκόμενα κράτη.

Φαίνεται να προκρίνεται η λύση της συνεκμετάλλευσης με την Τουρκία στο Αιγαίο και η πιθανή εκμετάλλευση μελλοντικών κοιτασμάτων χωρίς τελική οριοθέτηση των θαλασσίων συνόρων μας στον Νότο. Η μέση γραμμή, όπως υλοποιήθηκε στην πρόσφατη εκτέλεση του προγράμματος των σεισμικών καταγραφών, μη αποκλειστικής χρήσης, ερμηνεύεται σαν μια πρώτη καταγραφή των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στην περιοχή του Ιονίου και νότια της Κρήτης. Η μη ένσταση από τα γειτονικά κράτη μπορεί να εκληφθεί ως κατ’αρχήν συμφωνία που προδικάζει ελευθερία κινήσεων σ’αυτό το θαλάσσιο τμήμα.

Μία τέτοια εξέλιξη εξυπηρετεί την Τουρκία και τις βλέψεις της στην Ν.Α. Μεσόγειο και το Αιγαίο και τις Ευρωπαϊκές δυνάμεις που διψούν για Ενέργεια και μείωση της εξάρτησης. Η χώρα μας απεμπολεί ακόμα μια ευκαιρία να επιλυθούν οι διαφορές της με τις γειτονικές χώρες με βάση το διεθνές δίκαιο και συντηρεί κι επαυξάνει το καθεστώς της εξάρτησης.

Κανένας Δρόμος δεν είναι εύκολος, παντού υπάρχουν παγίδες

Αν υποθέσουμε ότι ακολουθείται η διαδικασία της διευθέτησης τηςΥφαλοκρηπίδας- ΑΟΖ από τα διεθνή δικαστήρια, -κάτι που εκτιμούμε ότι δεν θα συμβεί- πρέπει επίσης να γνωρίζουμε ότι και μια τέτοια εξέλιξη εμπεριέχει κινδύνους. Στο θέμα της ΑΟΖ του Καστελορίζου πιθανόν να δοθεί επήρεια. Το ερώτημα είναι πόση; Δεν πρέπει να έχουμε ψευδαισθήσεις ως προς τους παράγοντες που επηρεάζουν και διαμορφώνουν τις αποφάσεις των διεθνών δικαστηρίων. Γνωρίζομε πως οι κυρίαρχες δυνάμεις στην περιοχή μας δεν δεσμεύονται από το διεθνές δίκαιο. Γνωρίζομε ότι δεν υπέγραψαν την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της Θάλασσας ή την εφαρμόζουν κατά περίπτωση. Εκτιμούμε ότι θα συνεχίσουν να πιέζουν σε μια ρύθμιση έξω από το διεθνές δίκαιο. Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια μπορούμε να δούμε και την ενορχηστρωμένη επιχείρηση για τα υποτιθέμενα τεράστια κοιτάσματα υδρογονανθράκων της χώρας μας. Οι μεγάλες προσδοκίες οδηγούν στην επανάπαυση μιας μελλοντικής ανάκαμψης από την κρίση, που θα στηρίζεται στους υδρογονάνθρακες, φρενάρουν άμεσες δράσεις και δικαιολογούν εκπτώσεις σε θέματα κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Τι συμβαίνει στην Περιοχή μας

Η περιοχή της Βαλκανικής, της Β.Αφρικής και Μ.Ανατολής βρίσκεται σε αποσταθεροποίηση και νέα ρύθμιση. Η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, η επέμβαση στο Ιράκ, οι τοπικοί πόλεμοι στη Γεωργία και Τσετσενία, η ανατροπή του Μουμπάρακ, η ανατροπή και δολοφονία του Καντάφι , η επέμβαση στη Συρία, η επέμβαση στο Μάλι, οι διαρκείς επιχειρήσεις στη Γάζα, το εμπάργκο στη Περσία, σηματοδοτούν μια νέα κλιμάκωση ενεργειών, στον απόηχο της κατάρρευσης του «Υπαρκτού Σοσιαλισμού» και πλήρωσης των κενών που δημιουργήθηκαν, ως προς τις ζώνες επιρροής.

Μέσα σ’ άυτά τα πλαίσια υποκινούνται παλιές εκκρεμότητες και αναδεικνύονται και νέες. Διάφοροι κύκλοι στην Τουρκία ξαναθυμούνται τα μεγαλεία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στην Αλβανία την μεγάλη Αλβανία, στην FYROM την πρόσβαση στην Μεσόγειο και την μεγάλη Μακεδονία. Στον ακραίο θρησκευτικό φανατισμό φαίνεται να βρίσκουν διέξοδο, για επίλυση των προβλημάτων, που σώρρευσε ο καπιταλισμός, οι χώρες της Β. Αφρικής και Μ. Ανατολής. Οι παραδοσιακά καλές μας σχέσεις με τους Άραβες καταποντίζονται με την ανάπτυξη ειδικής σχέσης με το Ισραήλ, ενώ η νέα προσέγγιση του Ισραήλ με την Τουρκία αποκαλύπτει την επιφανειακή ερμηνεία της προηγηθείσας ρήξης. Οι όποιες δυνάμεις της αριστεράς στις χώρες αυτές βρίσκονται σε διωγμό και οπισθοχώρηση.

Η πατρίδα μας δέχεται οικονομική επίθεση. Δέχεται την ανηλεή οικονομική επίθεση της Τρόικας (ΔΝΤ, ΕΕ, ΕΚΤ) και οδηγείται στην φτώχεια και την εξαθλίωση. Η οικονομική κατάσταση μειώνει την όποια γεωπολιτική της αξία, επιτείνει τα δεσμά της εξάρτησης και διαμορφώνει συνθήκες περιορισμού των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Η οικονομική επίθεση κλιμακώνεται και στην Κύπρο και απ’ότι φαίνεται οδηγούμαστε σε αποδοχή λύσεων, που είχε αποκρούσει ο Κυπριακός ελληνισμός. Επιδίωξη των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων φαίνεται να είναι μια νέα ρύθμιση, που θα εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους στην νέα πολυπολική διεθνή αντιπαράθεση.

Η αναζήτηση συμμάχων, στην Ευρώπη και στον κόσμο, στα πλαίσια μιας ανεξάρτητης και πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής, ισότιμων και αμοιβαία απωφελών σχέσεων με όλες τις χώρες, ανοίγει μια προοπτική που πρέπει να συνεχιστεί με επιμονή και συνέπεια.